IX. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° ve TRAVMATOLOJÄ° KONGRE KÄ°TABI

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Koksartrozlu Hastalarda Total Endoprotez Uygulamalarında Erken Sonuçlar

Kalça ekleminin fonksiyonel bozukluğunu düzeltmeyi amaçlayan cerrahi yaklaşımlardan birisi de Total Endoprotez (T.E.P.) ameliyatıdır. SSK Okmeydanı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde 1983-1985 yıllar arasında yapılan 38 T.E.P. vakasından takip edebildiğimiz 21 i, çeşitli yönleriyle incelendi Bu vakalar 4-30 ay arasında takip edildiler.

Tüm vakalarımızın sonuçları literatürle karşılaştırıldı, Total kalça protezi uygulamalarının koksartrozlu hastalarda, ağrının giderilmesi, daha fazla hareket sınırı sağlanması ,erken mobilizasyonu ve rehabilitasyon kolaylığı açısından uygun bir tedavi yöntemi olduğu sonucuna varıldı.

GÄ°RÄ°Åž VE GENEL BÄ°LGÄ°LER :

1830 lu yıllarda parsiel femur başı endoprotezi, daha sonra Mc. Kee ve Farrar (2) tarafından madeni baş ve madeni acetabulumla beraber total endoprotez olarak kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonraları önce Charnley ve daha sonra da Müller (5) tarafından plastik acetabulum kullanılarak daha, az aşınması sağlanarak T.E.P, operasyonu çeşitli koksartrozlu hastalarda kullanılmaya başlandı. Yurdumuzda da 1960 lı yıllardan sonra bu operasyonlar uygulanmaya başlanmıştır. Başlangıçtaki endikasyon genişliği, komplikasyonların görülmesiyle günümüzde oldukça daralmıştır (1, 5) ,

Günümüzde T.E.P, endikasyonlarını şu şekilde sıralayabiliriz :

I - ARTRÄ°TLER :

A. Romatoid artrit, B. Anklozan Spondilit, C. Dejeneratif Artrit (Travmatik Konjenital Hipoplazi Femur başı epifiz kayması, Septik artrit sekelleri, vb.)

II - AVASKÃœLER NEKROZ :

A - Posttravmatik, B - Perthes Sekeli, C - Hemoglobinopati, D - Kortison kullanımı, E - Alkolism, F - Gaucher hastalığı, G - İdiopatik vb.

M - DOĞUŞTAN KALÇA ÇIKIĞI

IV - REKONSTRÃœKSÄ°YON BAÅžARISIZLIÄžI,

V - KEMİK TÜMÖRLERİ :

MATERYAL :

Bu çalışmada 1983-1985 yıllan arasında SSK Okmeydanı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde yapılan 38 T.E.P. hastadan takip edebildiğimiz 21'i materyal olarak kullanıldı. Takip edebildiğimiz hastaların 14 ü (% 66,6) kadın, 7 si (% 33,3) erkekti. Protez uygulanan en genç hasta 54, en yaşlı hasta ise 80 yaşında idi. Yaş ortalaması 66 idi, Olguların tümü osteoartritik kalça idi.

METOD

Tüm hastalarımızda Charnley - Müller tipi T.E.P .Modifiye Watson - Jones insizyonu kullanılarak uygulandı. Preoperatif 48 saat önce tüm hastalarımızda 2 X 80 mg. IM Garamycine/24 saat ve 4 X 3.000.000 İU Kristalize penisilin kullanıldı ve Postoperatif 12. güne kadar sürdürüldü. Tüm hastalarımızda ameliyat sahasının örtülmesinde Sterildrape ve Aspiratif dren kullanıldı Genellikle 1000 cc kan transfüzyonu yapıldı. Uygun vakalarda kontrollu hipotansif anestezi kullanılarak kan kullanımı ve ameliyat süresi kısaltıldı. Hiç bir hastamızda trokantorik osteotomi yapılmadığı için postoperatif 2. günden itibaren mobilizasyona izin verildi. Ortalama 15. gün gerekli aktif asistif ve aktif rezistif adele ekzersizleri verilerek çift koltuk değneği ile yürüyerek taburcu edildiler. 1. 3. 6. ve 12. aylarda kontrollara çağrıldılar.

Değerlendirmelerimiz aşağıdaki tabloya göre yapıldı (1, 7).

I - AÄžRI

0 - Sık sık kuvvetli aneljezik gerektiren sürekli ağrı.

2 - Sık sık salisilat gerektiren devamlı ağrı.

4 - İstirahatle geçen, hareketle salisilat gerektiren ağrı

6 - Hareketle ara sıra salisilat gerektiren ağrı.

8 - Ara sıra hafif ağrı. 10 - Ağrısız.

II - ADELE KUVVETÄ° VE HAREKET

0 - Kötü pozisyonda ankloz

2 - Fonksiyonel pozisyonda ankloz

4 - Adele kuvveti zayıf, fleksiyon 80° den az, lateral ve rotasyonel hareket kısıtlı.

6 - Adele kuvveti zayıf, fleksiyon 90° de, lateral ve rotasyonel hareket zayıf.

8 - Adele kuvveti normal, fleksiyon 90° den fazla, rotasyonel hareketler iyi.

10 - Adele kuvveti ve tüm hareketler nornıal hudutlarda.

III - YÃœRÃœME :

0 - Kötü pozisyonda ankiloz

2 - Fonksiyonel pozisyonda ankiloz

4 - Destekli kısa mesafe yürüyüş.

6 - Destekli uzun mesafe yürüyüş.

8 - Desteksiz uzun mesafe yürüyüş.

10 - Normal yorulmadan ve uzun mesafe yürüyebilme.

IV - FONKSÄ°YON :

0 - Tamamen bağımlı

2 - Kısmi bağımlı.

4 - Evde serbest

6 - Dışarıda serbest, oturarak çalışabilir

8 - Korunarak ayakta çalışabilir.

10 - Normal aktivite.

Yukarıdaki tablolarda belirtilen puanlardan 32 veya daha fazla alanlar çokiyi, 2231 puan iyi, 16-21 puan orta, 15 puanın altındakiler ise kötü olarak değerlendirildiler.

BULGULAR

21 hastadan 14 ü. (% 66,6) kadın, 7 si ( % 33,3) erkek idi. En küçük yaş 54, en büyük yaş 80 ortalama yaş 66 idi. Hastalarımızdan 12 sinin sağ kalçası, 9 unun sol kalçası ameliyat edildi (Tablo 1 ).

21 hastanın az 4 ay ve en çok 30 ay süre ile izlendi 9 olgu çokiyi, 7 olgu iyi, 4 olgu orta, 1 olgu kötü olarak değerlendirildi (Tablo 2 ).

T.E.P. uygulanması osteoartritik kalça eklemlerinde iyi sonuçlar vermektedir (1, 2, 4). T.E.P. uygulama yaş (Ortalama) Salvati tarafından 60,4 Brac. (il tarafından (57, 7) Altıntaş (1) tarafından da 65 olarak bildirilmiştir, Bizim olgularımızda, ortalama uygulama yaşa literatüre uygunluk göstermekle beraber, biraz daha yüksektir.

T.E.P. protez uygulanmasında hastalarda kadınların erkeklerden daha fazla olduğu görülmektedir (l, 2, 6, 7). Bizim çalışmamızda da aynı bulgu söz konusudur ve kadın/ erkek oranı 2/1 olarak bulunmuştur.

Literatüre göre T.E.P. uygulanmasa % 70-80 oranında dejeneratif kalça problemleri de uygulanmaktadır (1, 2, 4, 6, 7, 81. Sırasıyla daha sonra doğuştan kalça çıkığı, kapital femoral epifiz separasyonu, rekonstrüksiyon başarısızlığı ve diğer kalça problemleri gelmekte. Bizim serimizde T.E.P. uygulanması % 100 Dejeneratif Kalça problemleri içindi.

T.E.P. genellikle yaşlı hastalarda uygulandığı için, bu tip hastalarda kalça patolojisi yanında, daha önceden var olan kronik sistemik hastalıklarda sorun yaratmakta. Bir çok yayında bu oran % 40 a kadar varmaktadır (1, 2, 6, 7, 8). Bizim olgularımızda önemli bir sistemik hastalığa rastlamamış olmamızda en önemli etken kronik sistemik hastalıkla olanların Dahiliye Bölümü tarafından operasyona verilmeyişidir.

Kalçaya yönelik cerrahi tedaviler için çeşitli yaklaşımlar tanımlanmıştır (1, 2, 3). Biz tüm olgularımızda Modifiye Watson-Jones yaklaşımını kullandık. T.E.P. olarak Charnlcy-Müller tipini kullandık. Gerek protez tipi, gerakse kullanılan yaklaşım klinik olarak bu sistemi benimsememiz ve bu yaklaşımda tecrübeli olmamızdan ileri gelmektedir.

T.E.P. lerin kullanılmasıyla enfeksiyon riskinin artacağı bir gerçektir (6, 7, 8). Bu konudaki yayınlarda sonra enfeksiyon oranı % 2-20 arasında belirtilmektedir. Bizim çalışmamızda ise 1 olguda enfeksiyon saptandı. Daha sonra enfeksiyon nedeniyle girdlstone ameliyatı yapılarak protez çıkarıldı. Enfeksiyon düzeldikten sonra, hasta topallayarak yürüme, başladı. Destekle yürüyebilen bu hasta kötü olarak sınıflandırıldı. % 5 olarak tesbit ettiğimiz enfeksiyon literatürle uygunluk göstermektedir.

Dislokasyon ve subluksasyon T.E.P. uygulanmasından sonra % 7 lere çıkan oranda görülebilen bir komplikasyondur. Komponentler arasında malrotasyon, ekstremiteler arasında kısalık trokanter ayrılması, abduktor mekanizma bozukluğu dislokasyon nedenidir. Biz hiç bir olgumuzda dislokasyon görmedik. Biz bunu kullandığımız tekniğe ve tüm vakaların tecrübeli doktorlar tarafından yapılmasına bağladık.

Protez gevşemesi bir başka başarısızlık nedenidir (2, 4, 6, 7 ,8). Halen hiçbir hastamızda gevşeme tesbit etmedik. Bunu erken sonuçlar olmasına bağlamaktayız.

SONUÇ

SSK Okmeydanı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde 1983-1985 yılları arasında koksartrozlu 21 hastaya yapılan T. E.P. ameliyatının yaşlı hastalarda uygulanabilecek bir tedavi yöntemi olduğu, erken mobilizasyon sağladığı, enfeksiyonun ise tam başarısızlığa neden olduğu sonucuna varılmıştır,

Profilaktik antibiotik uygulanması ve titiz bir cerrahi yöntemle iyi sonuç alınması mümkündür.

Referanslar

1 - ALTINTAŞ, F.: Total kalça protezi erken sonuçları: SSK Tıp Bülteni: Yıl : 2, Sayı : 3 Temmuz-Eylül 1984.

2 - ANDERSON, D.L., Hamsa, R.W., Waring, L.T.: Femoral Head Prostheses., J. Bone Joint Surg, 36 A (1): 1049-1065, Jan. 1954.

3 - ANDREWS, H.J., Arden, P., Hart. G M.: Deep Ä°nfection after total hip replacement., J. Bone Joint Surg., 63, B (1): 5357, 1981.

4 - DORR, L.D., Takei, J. K., Conaty, J. P.: Total hip arthroplasties in patients less than forty-five years ald. J. Bone Joint Surg., 65 A (4); 474-479 Apr. 1983.

5 - EDMONDSON, A.S., Crenshaw A.H.: Campbellls Operative Orthopaedics. 6th ed. C.V. Mosby, Company, R 2188-1410, 1980.

6 - MENON, i.J., Thjellesen, D.,, Wroblewski, B.M.: Charnley Low-friction arthoplasty in diabetic patients, J. Bone Joint Surg. 65 B (5), 580-581 No. 1983.

7 - SALTATÄ°, E.A., Wilson, P.D.: A Ten year follow up study of our first one hundret consecutive Charnley Total Hip Replacements. J. Bone Joint Surg. 63 A (5): 753-767 June. 1981.

8 - WOO, R.Y.G., Morrey, B.F.: Dislocations after total hip arthroplasty. J. Bone Joint Surg. 64 A (9) : 1295-1306, Dec. 1982.