X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Menisküs Lezyonlarının Tanısında Artrografinin Yeri

ÖZET:

1981 - 1986 yılları arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğine müracaat eden ve menisküs lezyonu tanısı ile ameliyat edilen 149 hastanın 153 dizi bu çalışmamıza konu olmuştur, Her bir hastanın klinik muayene bulguları ve floroskopik teknikle yapılan çift kontrast artrografi bulgulan ayrı ayrı kaydedilmiş ve bu sonuçlar artrotomi bulgulan ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucu; 153 dizin 121 inde (% 79,08) klinik olarak doğru tanı konurken, artrografiyle konan doğru tanı sayısı 143 (% 93.46) idi. Aradaki fark istatistiki açıdan önemli bulunarak. menisküs lezyonlarının tanısında artrografinin çok faydalı bir tanı metodu olduğu kanaatine varılmıştır.

GÄ°RÄ°Åž:

Menisküs lezyonlarının tanısında hikaye, fizik muayene ve direkt radyografik inceleme her zaman yeterli olmamakta; diz biyomekaniğinin vazgeçilmez elemanları olan sağlam menisküslerin çıkartılmasını önleyememektedir. Bu sebeple çift kontrast artrografi birçok Ortopedi kliniğinde rutin uygulama alanına girmiştir. Çünkü bu inceleme; zaman kaybına yol açmayan, komplikasyonları oldukça az, kolay uygulanabilir faydalı bir metoddur. 7, 10

Artografi, eklem aralığına kontrast maddeler vererek grafi elde etme esasına dayanır. Bu konuda ilk bildiri, rontgen ışınlarının bulunuşundan 10 yıl sonra, (1905) IV. Alman Ortopedi Kongresinde Werndorff ve Robinsan tarafından sunulmuştur. 2, 18 Onlar eklem aralığına hava, oksijen ve azot gazı vermişlerdir. Suda eriyen opak maddeler ise ilk defa 1930 yılında Kreuscher ve Kelikain tarafından kullanılmıştır. Çift kontrast teknik ilk olarak 1931 yılında Bircher, floroskopi ile 1953 yılında Niddecher tarafından kullanılmıştır.

MATERYAL VE METOD:

1981 - 1986 yıllan arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültssi Ortopedi ve Travmatoloji kliniğine başvuran ve menisküs, lezyonu tanısı ile ameliyat edilen 153 hastanın 149 dizi bu çalışmamıza konu olmuştur. Aslında artrografı yapılan hasta sayısı 312 idi. Bunların 48 inde yırtık düşünülmemiş ve takip edilebilen 43 hastanın 40 ında belirtiler konservatif tedavi ile düzelirken, 3 hastada klinik bulguların sebat etmesi üzerine ameliyata alınmıştır. Konservatif tedaviye alınan ve ameliyat uygulanmayan diğer artrografi yapılan hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir.

Klinik incelemede; menisküs lezyonları için klasikleşmiş hikaye ve fizik muayene bulgularından en az % 50 si, müsbet bulunan hastalar klinik olarak menisküs yırtığı olarak kabul edilmiştir. Klinik olarak tipik menisküs lezyonu düşünülmeyen hastalara da artrografi uygulanmıştır.

Artrografi tekniğimiz ise; Butt ve Mc Intyre (3) tarafından tarif edilen, floroskopik yöntemle tanjansiyel spot grafi alma esasına dayanan çift kontrast artrografi tekniğinin modifiye şeklidir. Opak madde olarak 4-5 ml ürovision veya % 79 ürografin, negatif kontrast madde olarak ta 50-60 cc oda havası kullanılmıştır. 1,6,13 Menisküsler incelenirken ön boynuz arka boynuz ve menisküs ortasının ayrı ayrı en az ikişer spot grafileri alınmış olup, böylece her bir menisküsün 8-12 spot filmi alınmıştır. Her bir hasta için artrografi bulguları da klinik bulgular gibi ayrı ayrı kaydedilmiştir. Daha sonra artrotomi uygulanarak her bir hastanın klinik, artrografik ve artrotomi sonu bulguları değerlendirilmiştir.

SONUÇLAR VE TARTIŞMA:

Hastalarımızın yaş sınırları 17-60 arası olup yaş ortalaması 34.2 idi. Vakaların % 59 u erkek (88 hasta), % 41 i, kadındı. (61 hasta) Hastaların % 56.4 ünde (84 hasta) sağ diz; % 41 inde (61 hasta) ise sol diz, % 2.6 sında da (4 hasta) her ıki dizde yırtık mevcuttu 10 vakada bir hastanın aynı dizinde iki menisküs yırtığı tespit edilip bilateral menisektomi uygulandı. Çıkartılan 150 yırtık menisküs 96 sı iç (% 64), 54 ü (% 36) dış menisküs idi.

Vakaların mesleklere göre dağılımında bir özellik bulunmadı. Yalnız bize müracaat eden hastaların çoğu (% 243) işçi idi. İkinci sıklıkta ise ev hanımları geliyordu. (% 21.4)

Artrotomi uygulanan 153 dizin 32 sinde klinik inceleme sonucu konan tanıda yanılgı tespit edilirken, artrografik inceleme sonucu bu yanılma olan diz sayısı 10 idi. 3 hastada klinik tanı ısrarla menisküs lezyonu düşündürürken, artrografi negatif bulunmuş, arttespitotomide yırtık tespit edilmiştir. 7 hastadaki yanılgıya ise hem klinik, hem artrografi iştirak etmiştir.Tablo 1 , Tablo 2

Sonuçta: Klinik incelemede 153 dizden 121 inde doğru tanı konurken (% 79.08), artrografik incelemedeki doğru tanı sayısı 153 dizde 143 idi (% 93.46) Aradaki fark istatistiki açıdan önemli bulunmuştur. (X2 = 17.28, P<0.01)

Eğer klinik ve artrografi birlikte değerlendirilirse idi doğru tanı koyma oranı % 95.42 olacaktı. Florakopik yöntemle yapılan çift kontrast artrografinin menisküs lezyonlarının tanısında kliniğe yardımcı önemli bir metot olduğunu birçok araştırmacı tarfından kabul edilmektedir. 1, 4, 14, 15

Yine araştırmacıların çoğu klinik mauyenenin tek başına menisküs yırtığı tanısında yeterli olmadığı görüşünü savunmuşlardır. Smillie (16) 400 menisküs yırtığı ameliyatlarının ancak % 57 vakada, Mc Murray testinin ise % 44 vakada müspet olduğunu bildirmişlerdi. Noble, J. ve Erat, K. 11 (1980) ise 200 Menisektomi Vakasında klinik inceleme ile % 73 doğru tanı koyduklarını açıklıyorlar, hikaye ve klinik muayene bulgularının menisküs yırtığı olan olmayan hastalar arasında önemli bir fark göstermediğini bildiriyorlar. Örneğin, Mc Murray testi menisküs yırtığı olanların % 62 sinde müspet iken, menisküs yırtığı olmayanlarda da % 42 oranında müspetmiş.

Menisküslerin orta bölgeleri gerisinde kalan yırtıklar diz hemen açılınca görülmez ancak menisküsün yarısı çıkartılınca görülür. Ayrıca klevaj lezyonları da daha çık menisküsün alt yüzündedir. Bu sebeple % 40 vakada tanı ancak menisektomi sonrası konabilmektedir. Bu durumda artrografi bir çok sağlam menisküsün gereksiz çıkartılmasını önlemektedir. 2,. 3, 7, 8, 16

Nicholas ve arkadaşları (10) artrografiyi iç menisküs lezyonlarının tanısında % 99.7 dış menisküs lezyonlarının tanısında % 93 oranda başarılı bulurken; Ricklin ve arkadaşları (14) % 95; Simmons, M.J. (15) % 92; Gillihan, H. ve Seligson, D (5) (1979) % 83 başarılı sonuç bildirmişlerdir. Bizde de Dr. Talaslı (17) (1978), artrografide % 93.3 başarılı sonuç bildirmiştir. Nicholas, A. ve Freiberger, H. (10) (1970) klinik tanı ile menisektomiye aldıkları vakalarda % 80 doğru tanı başarısı gösterirken, klinik incelemey ve artrografiyi birlikte uygulayınca % 97.5 başarılı olmuşlardır. Korn, W., Spitzer, M. ve arkadaşları 9 (1979) ise artrografi, artroskopi ve klinik muayene bulgularının bir arada değerlendirilmesinin, tanıdaki başarı oranını % 100'e ulaştıracağını bildirmektedirler.

Bizim sonuçlarımız, literatür sonuçları ile karşılaştırıldığında artrografik inceleme sonucu başarı oranımızın hiç de diğerlerinden geri olmadığı görülmektedir.

Sonuç olarak menisküs lezyonlarının tanısında, klinik incelemenin yanı sıra artrografi ve artroskopi incelemelerinde birlikte uygulanması tanıdaki başarı oranını % 100'e ulaştırabilecektir diyebiliriz.

NOT : Bu çalışma Dr. Eyüp S. Karakışın katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

Referanslar

1. Biztt, W. P. and Mc, Intyre, J. L.: Double Contrast Arthrography of the Knee, Radiology, 92; 487-99, March-1969.

2. Çamlı, N:: Dizin Meniscus Lesioıilarınüı Opaque Madde ile vtlrehrographique Tetkiki. İst. Tıp Fak. Mec., 22: 358-65, 1959.

3. Dalinka, M. K., Lally, J. F. and Gohel, V. K.: Arthrography of the Lateral Meniscus. Am. J. Roentgenol., 121; 80-86 May. 1974.

4. Freiberger, R. H., Killoran, P. J., Gardona, G.: Arthrogra.phy of the Knee by Double Contrast Method. Am. J. Roentgenol, 97: 736, 1966.

5. Gillies, H. and Seligson, D.: Precision in the Diagnosis of Meniscal Lesions. A. Comparison of Clinical Evaluation, Arthrography and Aırthroscopy. J. Bone and Joint Surg., 61-A (3): 343, April 1979.

6. Hall, M. Ferns: Methodology in Knee Arthrography. Radiol Clin. North Am., Vol: 19, No: 2, June 1981.

7. Kaye, J. J. and Freiberger, A. H.: Arthrography of the Knee. Clin. Orihop., 107: 73, 1975.

8. Klenerman I and Butcher, C.: Double Cantrast Arthrography in the Diagnosis of the Menieci. J. Bone and Joint Surg., 56-B (3); 564, August 1974.

9. Korn, M. W., Spitzer, A. M. and Robinson, K. E.; Correlations of Arthrography with Arthroscopy. Orthop. Clin. North. A., Vol: 10, No; 3, July 1979.

10. Nicholas, J. A., Freiberger, R.H. and Killoran, P. J.: Double Contrst Axthrography of the Knee, T: Bone and Joint Surg., 52-A (3): 203, March 1970.

11. Noble, J. and Erat, K.: In Defence of the Meniscus, J. Bone and Joint Surg. 62-B (1): 7, February 1980.

12. Rizk.: Accuracy in the Diagnosis of Totespitn Meniscus the Knee. J. A. M. A., 180: 60-61, April 7, 1982.

13. Rizk, G., Mnaymneh, W. and Musallam J. : Double Contrast Arthrography of the Knee, Leb. Med. J., 24 (5) : 497-503.

14. Roebuck E. J. : Double Contrast knee Arthrography : Some New Points of Technique Clin. Radiol., (1977) 28 : 247-57.

15. Schuldt, R. and Wolfe, D. : Clinical and Arthrographic Findings in Meniscal Cysts. Radiology, 134 : 49-52, January 1980.

16. Smillie, S. I.: Injuries of the Knee Joint. Fourth Edition, Churchill Livingstone; Edinburgh, London and New York, 1970.

17. Talaslı, U.: Menisküs Zedelenmelcrinde Floroskopik Yöntemle Yapılan Çift Kontrast Arthrografik İncelemenin Tanıya Katkısı ve Yöntemi Kolaylaştırma Çalışmaları, Doçentlik Tezi. İst: 1978.

18. Tegtmeyer, C. J., Mc Cue, F. C. and Others: Arthrography of the Knee: A Comparative Study of the Accuracy of Single and Double Contrast Techniques. Diag. Radiology, 132: 37-41, July 1979.