XV. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRE KÄ°TABI

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 11: ARTROPLASTÄ°

<< | Ýçindekiler | >>

ÇİMENTOLU TOTAL KALÇA ARTROPLASTİSİ UYGULAMALARIMIZ VE ORTA TAKİP SONUÇLARI

1950'li yıllarda Sir John Chamley kendi tasarımı protezi ve polimetilmetakrilat çimentoyu kullanmaya başlamasıyla, günümüzdeki modern total kalça protez modellerinin temeli atmıştır(8). Chamley'den günümüze kadar geçen zaman içinde teknoloji, materyal, tasarım ve cerrahi teknik alanlarındaki gelişmeler sonucu, total kalça protezi son şeklini almasına rağmen, hala çözümlenmesi gereken sorunlar tamamen giderilememiştir (2,9,12,13). Bugün dejeneratif koksartrozlu seçilmiş olgularda, çimentoyu total kalça protezi uygulamalarının sonuçları tatminkar ve yüz güldürücü olmaktadır(6,8,13).

Materyal ve Metod

Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği'nde 19831995 tarihleri arasında, 12'si bilateral olmak üzere 113 hastada toplam 125 kalçaya çimentolu total kalça protezi ameliyatı yapıldı. Bu çalışmada son kontrole gelen 9'u erkek, 25'i bayan 34 hastanın toplam 40 kalçasına ait klinik ve radyolojik sonuçlar değerlendirildi. Ameliyat edilen hastaların en küçüğü 20, en büyüğü 70 yaşındadır (ortalama 57 yaş). Olguların 15'i sağ, 13'ü sol ve 6'sı bilateraldi. 40 hastanın 37'sinde monoblok düz saplı protez (Protek), diğer 3'ünde Chamley-Müller kullanıldı. İzleme süresi 1.8-12 yıl arası olup, ortalama takip süresi 4.5 yıl olarak hesaplandı. Ameliyatların hepsinde Watson-Jones kesisi kullanıldı ve sadece 2 Olguda trokanter majör osteotomisi yapıldı. Tüm olgularda ektopik kemik oluşumu önlemek için 100 mg/gün indometain ve 1991'den itibaren (16 olguda) derin ven trombozu proflaksisi için düşük molekül ağırlıklı heparin kullanıldı. Komplikasyonlar Tablo 1 'de görülmektedir.

Klinik Değerlendirme: Klinik değerlendirme de Harris kalça skorlaması kriterleri kullanıldı. Harris kalça skorlaması subjektif olarak; ağrı, topallama ve destek açısından (yürüme, merdiven çıkma, ayakkabı-çorap giyebilme, oturma ve toplu taşıma araçlarına binebilme gibi) muayenesi yapıldı(8,9) (Tablo 2 ).

Radyolojik Değerlendirme: Radyolojik değerlendirmede, Johnston ve arkadaşlarının çimentolu total kalça protezi yapılan hastalar için hazırladığı radyolojik değerlendirme formu kullanıldı(9). Buna göre, her iki kalçanın anteroposterior grafisi ve ameliyatlı tarafın lateral aktivitelerin fonksiyonu sorgulandı. Ayrıca objektif olarak da, deformite ve hareket açıklığı grafisi standart olarak istendi. Grafilerin yorumlanmasında komponentlerin pozisyonu ve migrasyonu, kırılma ve aşınması, De Lee ve Charnley(4) ile Gruen'in(7) tarif ettiği standart bölgelerde, komponentlerin çevresinde oluşan radyolüsen alanlar, kemiğin kalitatif ve kantitatif değerlendirilmesi, endostal kavitasyon, Brooker(1) sınıflamasına göre ektopik kemik oluşumu gibi çeşitli değerlendirmeler kaydedildi (Tablo 3 ).

Tartışma: Total kalça protezi uygulamalarında ameliyat öncesi ve sonrası hastaların çok iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Literatürde çok değişik değerlendirme sistemleri olup halen benimsenmiş evrensel bir sistem yoktur. Biz de çalışmamızda olgularımızı literatürde en çok kullanılan klinik olarak Harris'in kalça skorlamasını, radyolojik olarak Johnston ve arkadaşlarının değerlendirme formunu kullanmayı uygun bulduk(9). Literatürde total kalça protezlerine ati en önemli sorun asetabulur ve femoral komponentlerde görülen aseptik gevşemelerdir. Bu komplikasyonlar, 5 yıl %1.3-57 arasında bildirilmektedir(4,6,9,11,12).

Aseptik gevşemede "partikül hastalığı" olarak adlandırılan polietilen ve metal aşınmasına bağlı ortaya çıkın partiküller sorumlu tutulmaktadır.

Bizim serimizdeki 40 kalçanın radyolojik analizinde, sayımızın az ve izleme süremizin henüz orta vadede olmasına rağmen, sadece bir olguda asetabular gevşeme tespit edilmiş olması uygulamalarımızın tatmin edici olduğunu ortaya koymaktadır.

Gevşemeden sonra en sık revizyon gerektiren komplikasyon dislokasyondur. %0.4 ile %8 arasında oranla verilmektedir (2,3,4,6). Meydana gelen diskolasyonların %40'ı redisloke olmaktadır. Bizim serimizde 2 olguda (%5) ameliyat sonrası dislokasyon gözlenmiştir. Her ikisi de Eftekhar'a göre çok erken dönemde meydana gelmiştir. Disloke kalçalar kapalı redüksiyon ve abduksiyonda 3'er haftalık yata istirahati ile tedavi edilmiştir.

Total kalça artroplastisi sonrası, nedeni tam olarak bilinmeyen heterotopik kemik oluşumu, radyolojik olarak abduktor kaslar ve iliopsoas kası içinde soluk kemik adâcıkları formundan ankiloza kadar varan farklı oranlarda gelişebilir. Aşırı miktarda kemik rezeksiyonu veya yumuşak doku diseksiyonu yapılan hastalarda sıklıkla ortaya çıkar(1,14). Bazı yayınlarda posterolateral girişim ile karşılaştırıldığında taranstokanterik, anterior ve lateral girişimlerde ektopik kemik formasyonunda artı olduğu bildirilmektedir(11). Literatürde heterotopik kemik oluşumu %1-53 oranında verilmektedir(11). Bizim serimizde bu oran %21 dir. Tözün ve arkadaşlarının (14) ameliyat sonrası günde 75 mg indometazinin 4 hafta kullanımının heterotopik kemik oluşumu başarılı şekilde önlediğini bildirmişlerdir.

Enfeksiyon, total kalça artroplastisini en ciddi komplikasyonudur (6,8,10). Nelson (10) pofilaktik antibiotik kullanılmadan, sıradan ameliyathanelerde yapılan total kalça artroplastisinden sora enfeksiyon gelişimini %11 olarak bildirmiştir. Aynı araştırmacı antibiyotik kullanımı ile bu oranın %1.3'e, temiz havalı ameliyathaneler ile %0.7'ye gerilediğini bildirilmiştir. Tota4 kalça artroplastisi sonrası gelişen erken enfeksiyon ilk 12 haftada, subakut enfeksiyon 3 ay - 1 yıl arasında, geç enfeksiyon ise 1 yıldan sonra kendisini gösterir. Bizim serimizde ameliyat sonrası bir olguda 4. yılda ortaya çıkan derin enfeksiyon tespit edilmiştir. Bu da konvansiyonel ameliyathane koşullarında oldukça iyi bir sonuç olarak kabul edilebilir.

Referanslar

1. Brooker AF, Bowerman JW, Robinson RW: Ectopic ossification following total hip replacement. Incidence and method of classifikation. J Bone Joint Surg 55: 1629, 1973.

2. Charnley J. Cupic Z: The nine and ten year Results of Chamley Low Friction Arthroplasty of The Hip, Clin Orthop 95: 9, 1973.

3. Coventry MB, Beckenbaugh RD, Nolan DR, listrup DM: 2012 Total Hip Arthroplasties: A study of Postoperative Course and Early Complication, J Bone Joint Surg 56: 273, 1974.

4. De Lee JG, Chamley J: Radiological Demarcation of Cemented Sockets in Total Hip Replacement, Clin Orthop 121:21, 1976.

5. Donal EMcm, Jilliam JG: Dislocation After Total Hip Arthroplasty, Clin Orthop 261:159, 1990.

6. Eftekhar NS, Stinchfield FE: Experience with Low Friction Arthroplasty. A Statistical Review of Early Results and Complications, Clin Orthop 95:60, 1973.

7. Gruen TA, McNeice GM, Amstutz HH: "Modes of Failure" of cemented stem-type femoral components. A Radiologic Analysis of Loosening, Clin Orthop 141:17, 1979.

8. Harma A: Çimentolu total kalça artroplastisi uygulamalarımız ve orta süreli takip sonuçlarımız. Uzmanlık tezi. 1997.

9. Johnston RC, Fitzgerald RHJr, Harris WH, Poss R, Müller M, Sledge CB: Clinical and Radiographic Evaluation of Total Hip Replacement, J Bone Joint Asurg 72:161, 1990.

10. Nelsen JP: Teh Operating Environment and its Influence on Deep Wound Infection. The Hip st Louis, C.V.Mosby Company, 1977.

11. Orthopeadic knowledge Update: Hip and Knee Reconstruction, editors: Callaghan JJ, Dennis DA, Paprosky WG, Rosenberg AG: Other Complications in Total Hip Arthroplastyp: 167, Published by american Acedemy of Orthopeadic Surgeons, firs ed., 1995.

12. Rockbom P, Olsson SS: Loosening and bone resorbtion in Exeter hip arthroplasties: Review at minimum of five years. J Bone Joint Surg 75 (Br):865, 1993.

13. Scahulte KR, Callaghan JJ, Kelley SS, Hill C, Johnston RC: The outcome of Charnley total hip arthroplasty with cement after a minimumu twenty-year follow up. J Bone Joint Surg 75:961, 1993.

14. Tözün R, Pınar H, Yeşiller E: Indomethacin for prevention of heterotopic ossification after total hip arthropasty, J Arthroplasty 1992, 7:57.