Varus veya Valgus Gorartrozlarında Kızak Protezi Uygulaması

Dr. Feridun SERTEL
(Dortmund-West Hastanesi Ortopedi Kliniği) Fd, Almanya, Direktör: Dr. med. R. ALMKERMANN

GİRİŞ :

Varus veya valgus gorartrozlari günümüz toplumunda önde gelen ortopedik sorunlar arasındadır.

İlerleyici olarak artan ağrılar nedeniyle normal yürüme mesafesi ve süresi kısalan , hasta gününü aktivitesini kavybederken kilo almaya başlar. Artan vücut. ağırlığı bacağın anatomik ekseninin bozulmasını hızlandırmakta, ağrılar artmakta ve bu durum bir kısır dönüşüm halinde devam etmektedir.

Unikondiler total diz protezleri ileri yaşlı hastalarda hareket ve yüklenme ağrısının bertaraf edilmesinde önemli bir alternatif olarak görülmektedir.

MATERYEL VE METOD :

Bu çalışmada 1981-84 seneleri arasında Dortmund-West Hastahanesi Ortopedi Kliniğinde tek taraflı olarak (Unikondiler) uygulanan kızak protezleri (Model TÖNNİS) erken takipleri değerlendirildi (Şekil 1 ).

Olgularımızda kadın erkek oranı : 32 Kadın (% 89), 4 Erkek (% 11)

Yaş : En y aşlı 87, en genç 62, ortalama yaş 72 olarak belirlendi.

Ortalama takip süresi 2 yıldır.

31 hastada medial, 5 hastada lateral tarafa protez konulmuştur.

Olgularımızda amelivat indikasvonu :

1 - 25 derecenin üzerinde olmayan fleksiyon kontraktürü.

2 - 20-25 derecenin üzerinde olmayan varus veya valgus deformitesi,

Diğer taraftan dizde subluksasyon, rekurvatum, çaprazbağ defekti, ekstremitede dolaşım bozukluğu gibi patolojilerin bulunmaması gerekmektedir.

Ameliyat öncesi açı ölçümleri daima her iki dizin ayakta çekilmiş ön-arka filmleri üzerinde yapılmıştır.

Ameliyat Tekniği : Hasta sırtüstü durumunda, uyluk turnikesi altında parapatellur deri insizyonu. Eklemin açılmasını takiben diz 90 derece fleksiyon durumunda meniskus çıkarılır.

Femur kondilinin dorsalinden femur ekseni yönünde 6-8 mm lik parça osteotomize edilir. Matkap şablonu altında 7 mm lik matkapla 40 mm derine kadar kondil merkezi delinir. Aksiyal yöndeki oyuk ince osteotom açılırak protez yatağı hazırlanır.

Tibia platosunda horizontal esteotomi yapılırken mümkün olduğunca az miktarda kortikalis rezeksiyonu tavsiye edilir. Kolateral ve çapraz bağların dengeli oranda gergin olduğu durumda tibia platosunun yüksekliğine uyan protez seçilir. Ameliyat sonrası 1-2. günden itibaren aktif hareketlere başlanan hastada koltuk değnekleri yardımıyla yürüme egzersizlerine geçilir.

Vakalardan Örnekler :

VAKA 1, : 67 yaşında kadın hasta Sağ dize medial kızak protezi uygulandı. Bir sene sonraki kontrolünde dizde 120 dereceye varan fleks ve tam ekstansiyon

VAKA 2.: 68 yaşında her iki dizde medial gonartrozlu hasta. Tek taraflı medial artroplasti. Post op. 2. sene neticesi iyi olarak değerlendirildi.

VAKA 3. : 81 yaşındaki hastada medial artroplastiden 3 sene sonraki durumu memnuniyet verici bulundu.

VAKA 4.: Bu 68 yaşındaki hastada sağ dizde lateral kızak protezi, sol diz de ise aşırı instabiliteden dolayı Total Diz protezi (G S B mediali) uygulanmıştır. Hasta sonuçtan memnun olup ağrılarında büyük oranda azalma olduğunu ifade etmiştir (Resim 1 , Resim 2 , Resim 3 , Resim 4 , Resim 5 ).

Hastalarımızın hiç birinde herhangi bir komplikasyona rastlanmadı, yapılan muntazam kontrol muayenelerinde gittikçe iyileşen hareketler ve ağrılarda önemli ölçüde azalma saptanmıştır.

DİSKUSYON :

İleri yaşlı hastalarda osteotomi yerine artroplasti uygulamasındaki gaye öncelikle bozulmuş olan eklem yüzünün düzeltilmesidir. Bu arada kullanılabilen değişik yükseklikteki polietilen tibia platoları ile kollateral bağların elverdiği oranda bacak eksenide düzeltilebilir.

Low-Friction prensibine göre konstrüksiyonu yapılmış kızak protezleri ameliyat sonrasında hastanın erken mobilizasyonunu mümkün kılmaktadır.

Teknik hatalardan arınmış olarak implante edildiklerinde kızak protezleri stabil kalmakta ve aşınma minimal oranda olmaktadır. Çeşitli yazarlarca ilk 10 sene içindeki bollaşma ortalama % 5.5 olarak verilmiştir. Kemik -Çimento sınırındaki osteolitik saha radyografilerde ilk 10 sene zarfında % 3.1 olarak verilmiştir. Kızak protezleri ile eklemstabilitesi % 6O oranında sağlanmakta, 90 derecenin üzerinde fleksiyona % 80 vakada ulaşılmaktadır.

SONUÇLAR :

Sonuçları klinik, biomekanik ve teknik yönlerden yorumlayacak olursak. 1 - Erken mobilizasyenu mümkün olan hastada topallama ortadan kalkmakta, ağrılar büyük oranda azalmaktadır.

2 - Diz eklemini bozulmuş olan yüzeyi bacağın anatomik ekseni düzeltilmekte ağırlık dağılımı normale dönmektedir.

3 - Ameliyat esnasında minimal kemik rezeksiyonu yapıldığından dizin ikinci savunma hattı (Second step) kaybedilmemiş olmaktadır Bu ise kanımızca unikondiler total protezlerinde en önemli faktör olarak dikkati çekmektedir.

Referanslar

1 - COVENTRY M.B.: Osteotomy about the knee for Degenerative and Rheumatoid Arthritis. İndications, operative technique and results J.B.J.S. 55 - A. 23-48 Jan 1973.

2 - ENGLERBRECHT, E. SIEGEL A., RCSTTGER, J. and BUCHOLZ H.W.: Statistics of total Knee Knee replecement, Design St. Georg. A Review of a 4 year Observation. Clin. Orthop , 120 : 54 - 64, 1978.

3 - INSALL JOHN and WALKER PETER : Unicondylar Knee Replacement Clin. Orthop. 120: 83-85, 1976,

4 - LASKİN A. : Unicompartmental Tibiofemoral Resurfacing Arthroplasty J.S. J.S. 60-A 182-185. March 1978.

5 - DREYER, H.J. SPAH, A. TEİCHNER : Langfristige Erfahrungen mit Schlitten prothese St. Georg. Z. Orthop. 122 (1984) 72-77

6 - Marmor Leonard : Results of Single Compartment Arthroplasty with Acıylic Cement Fixation. A minimum Follow up of two years. Clin. Orthop. 122 : 181-182, 1977.

7 - SKOLNİCK M.D., BRYAN R.S. and PETERSON L.F.A.: Unicompartmental Polycentric Knee Arthroplasty Clin. Orthop. 112 : 208-214 1975.

8 - TÖNNİS D.: E'ıne abgeanderte Schlittenproathese für den Aufsitz auf Kortikalisflachez. Orthop 117 (1979) 833-836.