X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Bilgisayarlı Tomografi İle Asetabulum Torsiyon Açısının Saptanması

ÖZET:

Femoral torsiyon açısının aksine, asetabulum torsiyon açısının KDÇ'deki önemi ve ölçülmesi konusu uzun yıllar boyunca ihmal edilmiş, ancak son yıllarda bu konuda çalışmalar yapılmıştır.

Alışılmış radyolojik yöntemler ile Asetabulum torsiyon açısını klinik yönden kullanışlı ve güvenilir bir şekilde ölçmek mümkün değildir. Bilgisayarlı tomografi bu soruna kolay ve basit bir çözüm getirmektedir. Bu çalışmada alışılmış radyolojik yöntemlerle ve bilgisayarlı tomografi ile asetabulum torsiyon açısı ölçülmesi tekniği hakkında bilgi verilmiş, 13 DKÇ'lı tomografi sayesinde bu açının tespitinin önemi tartışılmıştır.

D. K.Ç.'nin cerrahi tedavisiyle meşgul olan Ortopedik Cerrahlar bazı olgularda asetabulumun alışılmışın üzerinde öne dönük olduğunu, ön dudağın yetersiz bulunduğunu görmüşlerdir. Bu durum asetabulum anteversiyonununa artması halidir (3, 6, 10).

Asetabulum anteversiyonunun fazlalığı DKÇ patolojisinde önemli bir rol oynar ve birçok yazar bu konuya dikkat çekmiştir. (2, 3,5,6,7,11,12). Asetabulum anteversiyon fazlalığı ve ön dudağın yetersizliği halinde bir de ek olarak femoral anteversiyon fazlalığı var ise başın öne çıkmasına engel olacak onsöz yapı kalmayacaktır. Bu şartlar altında çıkığa engel olmak için ya ekstremiteyi içe rotasyonda tutmak, veya femoral anteversiyonu düzeltmek yahut asetabulumun anteversiyonunu gidermek gerekir (6). Pelvik osteotomiler Salter, Pemberton, Triple osteotomi) problemin asetabulum ile ilgili tarafını düzeltmeyi amaçlayan yöntemler olarak ortaya çıkmışlardır. Örneğin innominate osteotomi (Salter) da asetabulum aşağıya ve arkaya doğru yönlendirilmektedir (11,12).

Ancak, asetabulum anteversiyonu fazlalığı DKÇ'de her zaman rastlanan bir bulgu değildir. Var ise tedavide dikkate alınması gerekir (8). Zira asetabulum arka dudağı yetersiz bulunan DKÇ olguları da az değildir (78).

Asotabular anteversiyonun normal değerler hakkında, literatürde verilen değerlerin hemen hemen hepsi kadavra çalışmaları ile elde edilmiş rakamlardır. Bunun nedeni alışılmış radyolojik metotlarla kullanışı ve güvenilir bir ölçüm tekniği bulunamamış olmasıdır (10,14),

Alışılmış radyolojik yöntemlerle asetabulum torsiyon açısı ölçülmesi için günümüze dek yapılmış kayda değer iki ayrı çalışma vardır (3,6,16). Fakat her iki yöntemde de uygulama zorlukları bulunmakta, veya özel optik düzeneklere gerek bulunmaktadır. Bu nedenlerle her iki yöntem klinik kullanıma girememiştirŞekil 2 .

BT ise elde ettiği aksiyel kesitler nedeni ile bu ölçümü çok kolaylaştıran bir yöntem olarak ön plana çıkar. Ayrıca BT ile yalnız asetabulum torsiyonu değil, derinliği ve ön-arka dudakların durumu hakkında da bilgi edinilebilmektedir (1,4,9,14). BT ile asetabulum torsiyonu ölçülmesi için asetabulumdan geçen kesitte ön ve arka dudaklara teğet bir çizgi çizilir. İkinci bir çizgi ile de Y kıkırdakları birleştirilir. Y kıkırdaklarını birleştiren çizgiye çizilen dik ile teğet çizgi arasındaki açı asetabulumun torsiyon acısı olarak ölçülür (1,4,15).

GEREÇ - YÖNTEM:

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Ana bilim dalına tedavi için baş vuran hastalardan 15 inde 30 kalçası BT ile incelenmiştir. 15 hastanın 13 ünde kliniğimizde DKÇ tanısı ile takip ve tedavi görmüş olup, bunların 4 ü erkek, 9 u kız çocuğudur. 7 hastada DKÇ iki taraflı, 6 sında ise tek taraflıdır. En küçük yaş 8 ay, en büyük yaş 6 olup, ortalama yaş 2.6'dır.

DKÇ li 20 kalçanın 4 ü daha önce operatif tedavi görmüş, 16 sı ise operatif tedavi görmemiştir. BT tetkiki yapılacak hastalara 2 gün önce 20-30 derece abdüksiyonda, nötral rotasyonda, kalça ve diz ekstansiyonda pelvitirepadalik alçı uygulanmıştır, tedavi gereği alçıda olan hastalar ise bulundukları şekilde BT tetkikine alınmışlardır. Alçı, BT görüntüsünü hemen hemen hiç etkilememektedir (9).

BT tetkiki sırasında 6 şar milimetrelik kesitler kullanılmış, tüm asetabulum taranmıştır. Genellikle 4-5 kesit yeterli olmuştur.Asetabulum anteversiyonu ölçüm sonuçları tablo 1 ve 2 'de sunulmuştur.

TARTIÅžMA:

Bizim serimizdeki operasyon geçirmemiş 16 kalçanın asetabulum torsiyon alçısı ortalaması + 17.8 derece, en düşük değer + 8, en yüksek değer + 24 derece olarak bulunmuştur. Bu değerler Mc Kibbin'in çocuklar için verdiği normal değer olan + 7 derecenin belirgin olarak üzerindedir (8).Buna karşılık normal grubumuzdaki 9 kalçanın asetabulum torsiyon alçısı ile ortalama + 15.3 derece, en düşük + 9, en yüksek + 18 derece olarak bulunmuştur. Bu kalçaların büyük çoğunluğunu unilateral KDÇ'li çocukların sağlam kalçaları oluşturmaktadır. Bu grupta da asetabulum anteversiyonunun fazla bulunması unilateral DKÇ'li hastalarda sağlam taraf kalça ekleminin de bir oranda patolojik olduğunu düşündürmekte ise de bu sayının azlığı nedeni ile ihtiyatlı konuşmak uygun olacaktır.

Canlı hasta üzerinde asetabulum torsiyon açısını ölçmek için günümüze dek BT dışında tanımlanmış iki yöntem mevcuttur. Ancak her iki yöntem de uygulama güçlükleri nedeni ile klinik kullanıma girememiştir. Bunlara karşılık BT ile kolay ve kesin olarak asetabulum torsiyon açısı ölçülebilmektedir. (1,4,9).

Asetabulumun oryantasyonunu değiştirecek, örneğin Salter, Pemperton, Triple osteotomi gibi bir ameliyat yapmadan önce arka dudakların durumunun bilinmesi çok faydalıdır. Örneğin arka dudağı yetersiz bulunan bir asetabulumda arkaya doğru çevirici bir osteotomi yapılırsa arka dudak yetersizliğini artarak posterior çıkığa yol açabilir (13). Ameliyattan önce bu durum bilinirse yapılacak tavan ameliyatının cinsi ve yöntemi konusunda objiktif kriterlere dayalı daha doğru kararlar vermek mümkün olacaktır.

Referanslar

1. Browning, W. H. et. al: Computed Tomography in Congenital Hip Dislocation, J.B.J.S., 64 A: 27-31, 1982.

2. Catterall, A.: Acetabudar Dysplasia, edited by Tachdjian, M.O.: Congenital Dislocation of the Hip., Chap. 26: 479-499 Churchill Livingstone 1982.

3. Chrispin A. R., Harris, N., Lloyd Roberts G.: A Method for Calculating Acetabular Anterversion in Children, Pediat. Radiol. 7: 155-1978.

4. Hernandez, R. J. Poznanski, A. K.: CT Evaluation of Pediatric Hip Disorders, Orthop. Clin. Nort. Am. Vol. 16, No: 3, 513-539 - 1985.

5. Lloyd Roberts G.C.: The Role of Femoral Osteotomy in the Treatmeııt of CDH, Editor Taehdjian, M. O.: Congenital Dislocation of the Hip, Chap 24; 427-435, Churchill Livingstone 1982.

6. Lloyd Roberts, G. C. Harris, N. H., Chrispin, A, R., Anteversion of the Acetabulum in CDH, Orthop. Clin. orth. Am., Vol. 9-1; 89 - 95, 1978.

7. McKay, D. W..: Classification of Pelvic Osteotomies: Editor Tachdjion, M, O.: Congenital Dislocation of the Hip, Chag. 27: 501-524, Churchill Livinstone 1982.

8. Mc Kibbin, B.: Anatomical Factors in ths Stabüty of the Hip Joint in the Newborn, J.B.J.S., 52-B: 148-159, 1970.

9. Peterson, H. A. et. al: The Use of Computerised Tomography in Dislocation of the Hip and Femoral NeCk Anteversion in Children, J.B.J.S., 63-B: 198-208, 1981.

l0. Rab, G. T.: Preoperative Roentgenographic Evaluation for Osteotomies About the Hip in Children, J.B.J.S. 63-A: 306-309, 1981.

11. Salter, R. B.: Inmominate Osteotomy in the Treatment of Congezıital Dislocation and Subluxation of the Hip, J.B.J.S., 43-B: 518-539, 1961.

12. Salter, R. B.: Role of Innominate Osteotomy in the Treatment ef Congenital Dislocation and Subluxation of the Hip in the Older Child, J.B.J.S, 48-A: 1413-1439, 1966.

13. Tachdjian, M. O.: Salter's Innominate Osteotomy to Derotate the Maldirected Acetabulum., Editor Tachdjiası, M. O.: Congenital Dislocation of the Hip, Chap, 28: 525-541, Churchill Livings. 1982,

14. Visser, J. D., Jonkers, A.: A Method for Calculating Acetabular Anteversion, Femur Anteversion and the Instability In. dex of ths Hip Joint, Neth. Journa1 of Surg., 32-4: 146-149, 1980.

15. Visser, Ä°. D., Jonkers, A., Hillen, B.: Hip Joint Measurements with Computerized Tomography, J. Pediatr. Orthop, 2: 143-146, 1982.

16. Wientroub, S., Boyde, A., Chrispin, A. R., Lloyd Roberts G. C.: The use of Stereophotogrammetry to Measuree Acetabular and Femoral Anteversion, J.B.J.S 63-B; 209-213, 1981.