X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Multipl Kırıklı Hastalarda Uyguladığımız Tedavi Yöntemleri

Kırığı olan bir hastanın tedavisinde amaç

- Kırığı kaynatmak,

- Eklem hareketlerini korumak,

- Hastayı en kısa zamanda eski işine döndürmektir. 1-2

Multipl kırığı olan hastalarda bunlar özellikle önemlidir. Hastayı uzun süre yatağa bağlayan iskelet traksiyonları veya bir çok eklemi içine alan alçılar yerine, erken ayağa kalkmayı ve yük vermeyi sağlayan cerrahi tedavi yöntemlerini ve daha az eklemi immobilize eden alçılar kullanarak bu üç amaca varmaya çalıştık ve bunda başarılı sonuçlar aldık.

GEREÇ VE YÖNTEM:

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Ana bilim Dalında Ocak 1982-Aralık 1986 tarihleri arasında, multipl kırığı nedeniyle tedavi edilen 126 hasta araştırmaya dahil edildi. Hastaların 103'ü erkek ve 23'ü kadın idi. Yaşları 4,5 ila 71 arasındaydı.

Femur kırıklarının 8'i, tibia kırıklarının 7'si segmenter idi. Uyguladığımız tedavi yöntemleri ise şunlar idi:

- Ayak kırıkları için minimal osteosentez ve eksternal fiksatör uygulanması.

- Humerus ve radius kırıklarında: komprasyon plağı ya da Sarmiento tipi alçı.

- Femur kırıklarında:

a) İntertrokanterik kırıkda Ender intramedüller çivi,

b) Cisim kırığında Küntscher intramedül çivi,

c) Subtrokantsrik veya suprakondiler kırıkta, delikli Küntscher ile birlikte vida

- Tibia kırıklarında: Ender intramedüller çivi ya da PTB alçı,

Bu çalışma Doç. Dr. Şahap ATİK ve Dr. Hüseyin ŞENGÜL'ün katkı ve yardımları ile düzenlenmiştir.

BULGULAR:

Eklem hareketleri serbest, ayağa kalkma ve yük verme zamanı, erken idi. Dolayısıyla hastanede kalma süresi kısa idi.Sistemik komplikasyon görülmedi.Üç hastanın ameliyat yarasında oluşan yumuşak doku enfeksiyonu antibiyotik tedavisiyle iyileşti.

TARTIÅžMA:

Multipl kırığı olan hastaların iskelet traksiyonu, plak ile osteosentez, pelvipedal alçı, uzun bacak alçısı gibi konvansiyonel yöntemler ile tedavisine bağlı olarak:

- Eklem hareketlerinde kısıtlanma,

- Uzun süre yatağa bağlanma ve buna bağlı sistemik komplikasyonlar,

- Hastanede kalış süresinin ve işine dönme süresinin uzun oluşu sıklıkla karşılaşılan problemlerdir. 1-2

Ancak kliniğimizde son yıllarda uyguladığımız yöntemlerle bu sonuçların ortaya çıkışını önlemekteyiz. 3Açık tibia kırıklarında eksternal fiksatör uygulaması bir çok kolaylık sağlamıştır. 4 Kapalı tibia kırıklarında intramedüller Ender çivisi, hastaya hem erken yük vererek ayağa kaldırmaya imkan vermiş, hem de diz ve ayak bileği eklemlerini alçıdan kurtarmıştır. 5

Pelvis eksternal fiksatörü uygulaması da yine hastanın uzun süre yatağa bağlı kalmasını önlemektir. 1Multipl kırıkların lokalizasyonuna göre bir tedavi planı yapılması gerekmektedir.

1) Önce hangi kırıktan başlanmalıdır?

2) Kırıklardan hangisi ortopedik tedavi edilmelidir? 3) Cerrahi tedavi yapılacaksa hangi osteosontoz materyali kullanılmalıdır?

Önce ekleme yakın kırıklar ele alınmalıdır. Bunların tedavisinde gecikme fonksiyon kaybına yol açar.Hem üst ekstremite hem de alt ekstremitede kırık varsa, önce üst ekstremiteden başlıyoruz. Çünkü ayağa kalkmak için koltuk değneği kullanılacaktır.

Eklemlerde kısıtlanma yapacak açıları hiç kullanmıyoruz. İnternal fiksasyonu takviye için alçı yerine eksternal fiksatör kullanıyoruz. Osteosentez materyali olarak eklemi hareket ettirebilecek ve hastayı erken ayağa kaldıracak osteosentez materyalleri tercih ediyoruz. Ender ve Küntscher çivisi, Eksternal fiksatör gibi.

Özellikle alt ekstremitenin bilateral ve ipsilateral kırıklarında aldığımız sonuçlar yüz güldürücüdür. Örnek verecek olursak:

- Bilateral femur cisim kırığı:

Bir çok klinikte hala plak vida ile osteosentez yapılmaktadır. Oysa biz kırık hattı isthmusdan uzak bile olsa intrameduller Küntscher çivisi kullanmaktayız. Ancak böyle durumlarda çiviye delikler açıp, buralardan vidalar geçirerek rotasyonu önlemekteyiz ve stabiliteyi artırmaktayız.

- Biletaral tibia cisim kırığı:

Ya PTB alçısı yada intramedullar Ender çivisi ile immobilizasyonu sağlıyoruz. Kesinlikle uzun bacak alçısı kullanmıyoruz.

- İpsilateral femur ve tibia kırığı:

Bu durumda bir çok klinikte iskelet traksiyonu, plak ve vida ile osteosentez, pelvipedal alçı ya da uzun bacak alçısı ile immobilizasyon yapılmaktadır. Oysa biz: Femur kırığı intrameduller Küntcçher çivisi (bazen deliklerinden vida geçirerek) ya da Ender çivileri ile, tibia kırığını da gene intrameduller Ender çivileri ya da PTB alçısı ile tespit etmekteyiz. Yukarıdaki kırıklardan her hangi birisinde kırık açık ise, hangi kırık olursa olsun eksternal fiksatör kullanmaktayız.

Multipl kırıklı hastalarda uyguladığımız fonksiyonel tedavi ile görmekteyiz ki:

- Yara bakımı kolaylaşmaktadır.

- Rehabilitasyon erken başlamakta ve eklem hareketlerinde kısıtlanma ya mimimal olmakta ya da hiç olmamaktadır.

- Daha erken sürede hastayı ayağa kaldırmakta ve yük verdirmekteyiz.

- Böylece lokal ve sistemik kırık komplikasyonlarını görmemekteyiz.

- Hastanede kalış süresi kısalmaktadır.

- Sonuç olarak hastalar, psikolojik, sosyolojik ve ekonomik yönden kazançlı almaktadırlar.

Referanslar

1. Edmenson, AS., Crenshaw A.H.: Camplell's Operative Orthopedics. 6 th Ed., St. Louis, Mosby. 1980:510

2. Rackwood, Jr., C. A., Green. D.P.: Fractures Philadeplphia, Lippincott 1975, 81.

3. Atik, A.Ş., Kaymak, O. Ayas, İ., Aslanoğlu, O., Ege, D.: Multipl Kırıklı Hastada Rahabilitasyon. II. Ulusal Fizyoterapi'de Gelişmeler Sempozyumu. Ankara, Nisan 1984.

4. Aslanoğlu, O., Ayas. İ., Kaymak, Ö., Atik, O.Ş., Kunak, F.: Treatment of the open Tibia Fractures with External Fixator. Orthopedics. 1984:7 (6): 996.

5. Eğe, D., Atik, O.Ş., Ayas, İ: Tibia Cisim Kırıklarının Ender Çivileri ile Tedavisi Erken Sonuçlar. IX. Milli Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongre Kitabı. 1987, 382.

6. Aslanoğul, O., Kunak, F.: Pelvis Eksternal Fiksatörü ve Biyomekanik Çalışması. IX. Milli Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongre Kitabı 1987, 125.