X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Kalça Artrodezinin Uzun Süreli Takip Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Tek taraflı kalça hastalığının cerrahi tedavisi özellikle genç hastalarda çözülmesi zor bir problem olmaya devam etmektedir. Fransa'da ilk kez 1890'da Langrenge tarafından uygulanan kalça artrodezi 50-60 yıl boyunca kalça ekleminin ağrılı hastalıklarında tercih edilen bir yöntem olarak kullanıldı. (1) 1930 lardan sonra cup artroplastisi, 1960 lı yıllarda total kalça protezi, 1970 ortalarında resurfacing yöntemleri, son yıllarda sementsiz protez uygulamaları tedavi yöntemleri arasana girdi. Bu yöntemlerin uygulanması sonrasında bir çok başarısızlıklar, tatminkar olmayan sonuçlar elde edildi. Vakaların büyük bir kısmında revizyona ihtiyaç duyuldu. (2,3,4,5,6)

Bu durumlar göz önüne alınacak olursa hemen hemen unutulmaya başlanan kalça artrodezi tek taraflı kalça hastalıklarında özellikle genç hastalarda hala uygulanılabilecek iyi bir metot olduğu görülmektedir.

Kalça artrodezi ile ilgili çalışmaların çoğunda uzun süreli takip yapılmamış endikasyonu daha iyi belirleyecek diğer tedavi yöntemleri ilk karşılaştırabilme olanağı sağlayacak veriler elde edilmemiştir. Biz yaptığımız araştırmada artrodezin çalışma, günlük yaşam, spor yapabilme gibi fonksiyonlara olan etkisini ve normal kalçanın yapması gereken hareketi yüklenen eklemlerin özellikle aynı taraf diz, karşı kalça ve bel eklemlerine olan etkisini uzun süreli takiple tayin edecek bir çalışma yapmaya uygun bulduk.

MATERYAL ve METOD:

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalında 1969 - 1982 yıllarında tek taraflı kalça patolojisi nedeniyle kalça artrodezi uygulanan 72 hasta tespit ettik tüm hastalan mektupla kontrole çağırdık, 20 hasta çağrımıza uyarak kontrole geldi.

20 hastanın 9'u kadın, 11'i erkekti artrodez uygulanan en küçük hasta 7, en büyük hasta 47 yaşında idi. (ortalama yaş 23,3) Takip sırasında ise yaş ortalaması 34,1 olarak tespit edildi.

Hastalar en kısa 4, en uzun 20 yıl ortalama 11,2 yıl takip edildiler. Artrodeze neden olan kalça patolojileri şöyle sıralamaktaydı: Septik Artrit sekeli 6, Tbc Artrit 6, Doğuştan kalça çıkığı 4, idiopatik femur başı nekrozu 1, post travmatik osteoartrit 2, primer osteoartrit 1. Uygulanan ameliyat teknikleri tablo 1'de gösterildiği gibi uygulanıldı.

Kontrole gelen 20 hasta muayene edildi. Her hastaya günlük yaşamları, şikayetleri, ileriye dönük istekleri ile ilgili sorular soruldu. Tüm hastalara lumbosakral vertebraların ön arka, yan, grafileri kalça ön arka, her iki diz ön arka ve yan grafileri çekildi. Artredezin pozisyonu her planda klinik olarak gonimetre ile ölçüldü. Hastaların değerlendirilmesinde füzyonun durumu, pozisyonu, kısalığın varlığı yokluğu, kalça, bel ve dizdeki ağrı şikayeti, eklemlerin röntgenolojik olarak gösterdiği patolojiler ve günlük aktivitedeki kısıtlanma kriter olarak kullanıldı.

BULGULAR:

Kalçanın füzyonu tüm hastalardaki preoperatif olarak bulunan kalça ağrısını giderdi. Hiçbir hasta takip süresince kalça ağrısından şikayet etmedi, 9 kalçaya 5-25°lik ortalama 8° abdüksiyanda, 5 kalçaya nötralde, 6 kalçaya 5-10° lik bir açıda ortalama 5,8° addüksiyonda artrodez, uygulanıldığı görüldü. Sagittal düzlemde ise 5-30° lik bir açı ile ortalama 21,5° flexion tespit edilirken, 0-20° arasında dış rotasyon verildiği görüldü. Yapılan ölçümlerde kısalık 0-6 cm arasında değişmekte olup, ortalama kasalık 1,8 cm olarak kaydedildi. 6 hastada kısalık yoktu.

11 hasta kalça artrodezinin, fonksiyonlarını kısıtlamadığını belirtirken 8 hasta aktivitesinin hafif olarak, 1 hasta ise aktivitesinin orta derecede kısıtlandığını belirtti. 4 hasta ameliyattan 3 yıl sonra başlayan zaman zaman ortaya çıkan bel ağrısından şikayetçi oldu. Bol ağrısı ile birlikte hiçbir hastada nörolojik araz yoktu.

3 hastada aynı taraf dizde ağrı tespit edildi. Muayene bulguları ise tablo:3'de gösterildiği gibiydi. Karşı kalçada ağrı olan bir hasta ışında tüm hastaların karşı. kalçasından şikayeti yoktu. Vakaların değerlendirmesinde 4 vaka çok iyi % 20, 10 vaka iyi % 50, 4 vaka kabul edilebilir % 20, 2 vaka kötü % 10 olarak tespit edildi.

TARTIÅžMA:

Kalça artrodezi ile ilgili olarak yapılan araştırmaların çoğu konuyu teknik yönden ele almış hemen hepsi erken sonuçlarını yayınlamıştır. (7,8,9,10,11,12,13) Bu yayınlardaki temel araştırma konusu füzyonun gerçekleşip gerçekleşmediği olmuştur. İlk raporlar % 15-30 arasında psödoartroz belirtirken daha sonraki yıllarda bu oran 0 %-10 % arasındaki küçük bir rakama düşmüştür. Bizim araştırmamızda ise artrodez bir hasta haricinde klinik ve radyolojik olarak elde edilmiştir. Kaynamada % 100'e varan başarılı sonuç elde etmemize neden geç takip sonuçlarının ele alınması artrodez tekniğinde daha çok kombine türün uygulanılması, intraartiküler artrodeze internal fiksasyon araçlarının da eklenmesidir.

Artrodez uygulanmış kalça dışındaki büyük eklemlerdeki değişiklikler kayda değer şekilde belirgindir. Söz konusu eklemlerin artrodez sonrası artrodez deresinden daha farklı streslerle karşılaştıkları bir çok yazar tarafından açıklanmıştır. (14, 15, 16)

Bel ağrısı sık rastlanan bir komplikasyon olmasına rağmen bel ağrısının epidemiyolojik araştırması ile karşılaştırıldığında fazla miktarda olmadığı gözlenilmektedir. Spenseller bel ağrısı oranını % 57 olarak tespit ederken, Callaghan bu oranı % 61 olarak belirlemiştir. (17,18) serimizde ise bu oranı % 28 olarak tespit ettik.

Kalça artrodezinde diz problemlerinin büyük çoğunluğunu ligamentöz insitabiliteler teşkil etmektedir. Bu genellikle medial lateral insitabilite şeklinde görülmektedir. Araştırmamızda özellikle lateral kesimde insitabilitenin fazla olduğu dikkati çekmekteydi. Antereposterior instabilite % 36, mediolateral - insitabilite % 85 olarak bulundu. Bu bulgular literatürle uyum göstermekteydi.

Sponseller ve Callaghanın araştırmaları sonucunda belirledikleri kalçanın füzyon pozisyonu ile dizde gelişen deformite, ağrı insidansı ve dizdeki radyolojik değişiklikler arasındaki ilişkiyi tespit edemedik. Bunun sebebini vakalarımızın füzyon pozisyonunun yeterli sınırda olması ile açıklamak mümkündür.

Araştırmamızda literatürle uyumlu bulduğumuz bir diğer konu ise hastalarımızın ciddi bir spor yapmalarına artrodezin engel olmasına karşın iş bulabilmeleri ve çalışabilmeleridir. Hastalar aktivitelerinin hafif kısıtlanışı, seksüel hayatlarının normal oluşu, ikinci bir ameliyat geçirme korkusunun bulunmayışı gibi nedenlerle memnun olduklarını belirtmekteler.

SONUÇ:

1 - Endikasyonu olan vakalarda internal fiksasyon aracı kullanılarak yapılan intra- artiküler ve ekstra - artiküler kalça artrodezi ile ağrısız bir kalça elde etmek mümkündür.

2 - Kalça artrodezi için en uygun pozisyon 10° abdüksiyon ile 5° addüksiyon, 30° fleksiyon ve 5° - 10° dış rotasyondur.

3 - Kalça artrodezi sonunda ileride en çok aynı taraftaki diz eklemi etkilenmektedir. Bu eklemde bilhassa medial ve lateral insitabilite ile birlikte dejeneratif değişiklikler gelişmektedir. Artrodezin beldeki etkileri normal popülasyonda görülen bel değişikliklerinden fazla farklı olmamaktadır. Yine artrodezin karşı eklemine olan etkisi minimal derecede görülmektedir.

Referanslar

1. Liechti, R.: Surgery of the musculoskeletal system, hip arthrodesis. Livingstone, New York, Edinburgh. London, and Melbourne, 1983.

2. Amstutz, H. C. Jinnah, R. H.; Revision of aseptic loose total hip artrhroplasties. Clin. Orthop. 170: 21, 1982.

3. Chandler, H. P., Schmidt, E. W., Aufranc,, O. E.; Vitallium - Mold Arthroplasty. J. Bone Joint Surg. 50 - A: 1496, 1968.

4. Dorr, L. D., Takei, G. K.: Total hip arthmplasties. J. Bone Joint Surg. 65 - A: 474, 1983.

5. Lang, A. G., Klassen, R. A.; Cup arthroplasties. J. Bone Joint Surg. 59 - A: 444. 1977.

6. Head, W. C.: Wagner surfacee replacement arthroplasty of the hip. J. Bone Joint Surg. 63 - A: 420, 1981.

7. Axer, A.: Compression arhrodesis of the hip joint. J. Bone Joint Surg. 43-A: 492, 1962.

8. Barmada, R., Abraham, E., Ray, R. D.: Hip fusion utulizing the cobra head plate. J. Bone Joint Surg. 58 - A: 541, 1976.

9. Bosworth, D. M.: Femoro-ischial transp lantation, J. Bone Toint Surg. 24: 38, 1942.

10. Henderson, J. S.: Combined intra - articular and extra - articular arthodesis for tuberculosis of the hip joint. J. Bone Joint Surg. 15 - A: 51, 1933.

11. Howard, R. C.: V - Arthrodesis of the hip. J. Bone Joint Surg. 32 - B: 282, 1950.

12. Limpscomb, P. R., Mc Caslin, F. E., Jr.; Arthrodesis of the hip review of 371 cases. J. Bone Joint Surg. 43 - A: 923, 1961.

13. Stinchfield, F. E., Cavallero, W. U.: Arthrodesis of the hip. A follow -up study. J. Bone Joint Surg. 32 - A: 48, 1950.

14. Göre, D. R., Murray,. P. M., Sepic, S. B.. Ga:dner, G. M.: Walking Patterns of men with unilateral surgical hip fusion. J. Bone Joint Surg. 57 - A: 759, 1975.

15. Gudmundsson, G.: Function following arthrodesis for coxaarthrosis. Acts Orthop. Scand, Suppl. 141, 1972.

16. Steindler, A.: Kinesiology of the human body under normal and pathological conditions. Springfield, Illinois, Charles C Thomas, 1955.

17. Callaghan, J. J., Brand, R. A., Pedersen, D. R.: Hip arthrodesis A longterm follow-up J. Bone Joint Surg. 67 - A: 1328 1985.

18. Sponselle-, P. D., Mc Beath, A. A., Perpich, M.: Hip arthı odesis in Joung patients A long-term follow-up study. J. Bone Joint Surg. 66 - A: 853 - 859, 1984.