X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Freiberg Hastalığı

Freiberg hastalığı genellikle II. ve III. metatars başlarının, nadiren. IV. ve V. metatars başlarında görülen eseptik nekrozdur. Nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Vasküler bir yetersizlik sonu metatarse bazı epifizinde aseptik nekroz gelişmektedir. Direkt travma sonu epifiz plağı ve eklem kıkırdağında kırık, transvers kavsi çökük olanlarda, devamlı yüklenme sonu ortaya çıkan mikrokırıklar neden olarak gösterilmektedir. (2.4.5.8.)

Genellikle 13 yaş sonrası görülür. Kızlarda daha sıktır. Bilateral olabilir. Metatarse başları altında ağrı, ayak sırtında şişlik ve metatarsofalangial eklem hareketlerinde kısıtlanma esas bulgularıdır. (1.2.9.)

Beş devreye ayrılmaktadır. (3.4)

Stage 0: Subkondral yorgunluk kırığı, x-ray normaldir.

Stage 1: Deformasyonsuz osteoneekrosis.

Stage 2: Osteonekrotik dokunun ezilmesine bağlı deformasyon.

Stage 3: Kıkırdakta ayrılma, eklem fareleri.

Stage 4: Artroz.

GEREÇ ve YÖNTEM;

E.Ü.T.F. Ortopedi Birimine baş vuran Freiberg hastalıkla 27 olgu değerlendirildi. Hastalarımızın 5 i erkek (% 19) ve 22 si kadındır (% 81). Hastalarımız 13 - 59 yaşlarında olup, 18 hasta 13 - 25 yaş grubundadır (Tablo 1 ).

11 olguda sol, 15 olguda sağ ayak, 1 olguda ise bileteral tutuluş bulunmuştur. 23 olguda II., 5 olguda III. metatars başında nekroz. tesbit edilmiştir.İki olgumuzda belirgin travma hikayesi vardır.Olguların hepsinde metatarse başları üzerinde lokal şişlik ve ağrı baş vuruş nedenidir. Yakınmalarının başlangıcı 20 gün ile 30 yıl arasındadır.

Smillie'nin sınıflandırmasına göre, patoloji gösteren metatarsların 2 si Stage I, 5 i Stagee 2, 11 i Stage 3, 9 u Stage 4 olarak değerlendirildi.

27 Freiberg hastalığı gösteren olgularımızın 16 sı ameliyat edilmiştir.

Uygulanan teknikler;

1. i Olguda yanlızca eklem fareleri çıkarılmıştır.2. i Olguda eklem fareleri çıkarılmış, metatars başına foraj yapılmıştır.3. 1 Olguda fleksiyon osteotomisi yapılmıştır.4. 9 Olguda metatars başa rezeke edilmiş ve artroplasti yapılmıştır.5. i Olguda metatars başı ile birlikte proksimal falanks rezeksiyonu uygulanmıştır.6. 3 Olgumuzda metatars başları rezeke edilmiş ve silikon protez interpozisyon artroplastisi yapılmıştır.

TARTIÅžMA;

Freiberg hastalığı sıklıkla II-III. Metatars başlarını tutan, başın nekrozu ile karakterize bir hastalıktır. Bizimolgularımızda 23 ayakta II ve 5 ayakta III metatars başı tutuluşu görülmüştür. Yalnızca 1 olgumuzda bilateral tutuluş vardır.

Nedenolarak, travma ve metatarsal kavsi çökük olan hasütalarda aşırı yüklenme sonucu hereketleri daha az olan II. ve III. metatars başlarında yorgunluk kırığı oluşması gösterilmektedir (5.8.). Bizim olgularımızın anemnezinde 2 olguda belirgin travma, 4 olguda aşırı yorgunluk tesbit edilebilmiştir.

Bize başvuran olgularda tanı ancak belirgin radyolojik bulgularda tanı ancak belirginradyolojikbulgular ortaya çıkınca konabilmiştir.

Stage 0 ve Stage 1 de tanı konabilirse, akutdevrede kısa bacak alçısı ve daha sonra tabanlık verilmesi ile şifa sağlanabileceği bildirilmiştir. Kortizon enjeksiyonu da yapılabilmektedir (2.4.7.8). Stage I ve Stagee II de Smillie nekrotik dokuların tamamen temizlenerek yine aynı metatars cisminden alınan greftlerle doldurularak kıkırdak kabuğu yeniden şekillenmesini önermiştir. Bizim böyle bir uygulamamız yoktur (1.3.).

Stage II ve III de yalnızca eklem fareleri çıkarılması ve foraj uygulanabilir. Biz 2 olgumuzda bu tekniği uyguladık (3.6.).Dorsal defleksiyon osteotomisi, nekrotik bölgenin bir kama osteotomisi, nikrotik bölgenin bir kama osteotomisi ile rezeksiyonu ve kalan sağlam kıkırdak kısımlarının yaklaştırılarak bir sütürle tesbitidir. Yazarlar çok iyi sonuç aldıklarını bildirmektedirler. Biz 1 olgumuzda bu teknigi uygulayabildik. Erken olgularda seçilecek yöntem olduğu kanısındayız (3.8).

Metatars başının rezeksiyonu en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Bizim 9 olgumuzda metatars başı rezeksiyonu yapılmıştır. 2 olguda parmakta belirgin kısalık ve dorsi fleksiyon kontraktürü gelişmiştir. Kapsülün kum saati şeklinde dikkatle dikildiği bulgularda kısalık oluşmamıştır. Hastalarımızın hepsi, tabanlık kullanmalarına rağmen, yüksek topluklu ayakkabı giydiklerinde taban ağrısından şikayetçidirler.

Kısalığı önlemek için, ateke parmağın komşu parmakla sindaktilizasyonu önerilmektedir (4.7). 1986 yılında 3 olgumuza metatars başı rezeksiyenundan sonra, silikon protezle interpozisyon artroplastisi uyguladık. Bir olgumuzda kullandığımız protezin şekline bağlı protezin içinde kalan kısımda aseptik nekroz geliştiğini gördük. Takip süremiz içinde hastalarımızda başka bir komplikasyon. görülmedi.

Stage IV de metatars başa rezeksiyonu ile birlikte proksimal flanksın 2/3 proksimal kısmının rezeksiyonu önerilmiştir. Bizim bir olgumuzda bu teknik uygulanmıştır ve aşırı kırılıkla birlikte çekiç parmak deformitesi gelişmiştir.Campbell'de metatars başı rezeksiyonu şikayetleri geçmeyen olgularda -Ray Amputasyon önerilmektedir (8.).

Referanslar

1. Adams, J. C.: Standart Orthopaedic Operation Churchill Livingstone, Edinburg, 1880, p. 418 - 420.

2. Cotta, H.: Ortopedi, Çev. İ. Cever. Arkadaş Kat. İstanbul. 1985. s. 110 - 112.

3. Gauthier, G.: Maladie de Freiberg ou deuxieme maladie de Koehler. Chirurgue Orth, et Trauma., 60: 337 - 341, 1974.

4. Gauthier, G., Elbaz, R.: Fraiberg's Inf raction. Clin. Orthop., 142: 93 - 95, 1979:

5. Giannestias, N, J.: Foot Disardes, H. Kimpton Publ. London, 1973. p. 421 - 426.

6. Kelikian, H.: Hallux Valgus, Allied Deformities of the fore foot and Metatur, valgie. Saunder Co, Philadelphia, 1965. p. 372 - 379.

7. Steinhousere, J.: Zur Frage der Traumatiehen Entstehung des Morüus Köhler.Il. Z. O:thop., 116: 123 - 123, 1978.

8. Stewart, M.: Degeneration of metatersal head. Campbell's Coperative Crtlıopacdic. Ed. Edmanson - Crenshaw, 6. th ed. St. Louis, 1980. p, 1737.

9. Tachdjian, M. O.: Pediatıric Orthopedics. Saunders Co. Philadelphia. 1972. p.: 408 410.

10. Turek, S. M.: Orthopaedics. Lippincett Co, Philadelphia 3. ed. 1977, p. 1277 - 1278.