X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

İkinci Servikal Vertebrada Odontoid Prosess Kırıkları ve Sonuçları

ÖZET :

1983 - 1987 yılları arasıda SSK Okmeydanı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğine gelen 7 adet Cervical II. vertebrada Odontnid Process kırığı, nedeniyle bu yaralanmaların oluş mekanizmaların, komplikasyonları, tedavi şekilleri ve sonuçları üzerinde literatür araştırmasıyla karşılaştırılmaları bildirilmektedir.

GÄ°RÄ°Åž ve GENEL BÄ°LGÄ°LER :

Son yıllarda odontoid process kırıklarında artma görülmektedir. Literatürde bu tip kırıklarla ilgili fazla yayın bulunmamaktadır 2,3,4,5. Osgood ve Lund'un yayınında bu kırıkla,eda mortaliteyi % 90 olarak bildirmektedirler. Bugün ise hastaneye gelebilen hastalarda % 10 veya daha azdır. Odontoid kırıklarında quadriplejıye varabilen önemli nörolojik sekeller ortaya çıkabilir (5). Diğer önemli bir konu ise bu kırıklarda non-union ve mal-uniori un fazla görülmesidir (5). Odontoid kırıkları çocuklarda cervical vertebra kırıklarının % 75 ini teşkil ederken, erişkinlerde bu oran % 10-15 dir (3,5). Çocuklarda kırık odontoid kemikleşme merkezi ve kıkırdak plağı birleşim yerinde olur (3). Vakaların çoğunda displasman anterioradır. Sedasyon ve genel anestezi altında pasif maniplasyonla düzeltilebilir. Minerva ceketi içinde veya halobraoe içinde 12-16 hafta stabilizasyon çoğu vakalarda tatminkar iyileşme ile sonuçlanır.

Geçmiş klinik ve anatomik araştırmalar kırığın sebep olduğu instabilite derecesi, kırığın odontoid process'in kanlanmasını bozup bozmadığının prognozu etkileyen kritik faktörler olduğunu göstermiştir 1. Anderson ve D'Alnozo 2 bu iki faktörün temel alınmadığı prognozu belirleyen odontoid kırıklarının klasifikasyonu için kullanışla metot geliştirmişlerdir.

Tip - I kırıklarda odontoid'in kanlanması bozulmamıştır. Belirgin bir unstabilite yoktur. Transvers ligaman ve bir kanat ligamanı sağlanır. Bu tip kırıklar bir kanat limanının yapışma yerinden avulsion kırıklarıdır. Boyunlukla desteklendiğinde iyi progrnoz gösterirler.

Tip- II non-union riski en fazla olanlarıdır. Odontoid process'in vertebra cismi ile birleştiği yerde olurlar. Atlas'ın lateral kısmından odontoid process'in aşağı kısmına yayılan aksesuar ligamanların yapışma yeri bölgesinde oluşurlar. Bu ligamentöz yapıların desteğinin yokluğunda odontoid process stabilitesini kaybeder. Bu tip kırıklar diğerine nazaran daha katı bir immobilizasyon gerektirir. Hatta geç unstabilte ve oluşabilecek nörolojik bozukluklardan korunmak için erken füzyon gerekebilir. Bunlarda psödoartroz fazla görülür. Bunlarda kan akımı aksesuar ligamanlardan geçer. Eğer 4 mm den fazla displasman varsa primer füzyon yapılmalıdır. Füzyonlar değişik tekniklerle yapılabilir. 2, 3, 4, 5, 6.

Tip - III kırıkları odontoid process'in axisle birleşme yerinin altındaki axis vertebra cisminin kırıklarıdır. Daha stabil kırıklardır. 4 aylık alçı veya Minerva yakalığı ile tedavi edilebilirler. Nadiren posterior füzyon gerekir.

MATERYAL ve METOT :

1983 - 1987 yılları arasında SSK Okmeydanı Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğine 7 Cervical - II vertebra Odontoid Process kırığı müracaat etti. Vakalardan 3 ü eski (6-12 aylık), 4 ü yeni idi. Vakaların tümü Anderson ve D'Alonzo'ya göre Tip - II kırık idi (Tablo 1 ).

Vakalarımızdan A. Y. (20 y E) bize müracaat ettiğinde 1 senelik idi ve çenelikli boyunluk kullanıyordu. Bir Üniversite Hastanesinde Toraks ameliyatı yapılırken anestezi esnasında boyna verilen hiperekstansion nedeniyle oluşmuş ve olay anestezist tarafından fark edildiği için boyunluk takılmış konservatif tedaviye alınmıştı. Daha sonra kollarında uyuşma ve zaman zaman baş dönmesi nedeniyle sigortalı olduğu için kliniğimize müracaat etmişti, ekilen grafide Tip-II kırık ve non-union ve unstabiIite tespit edildi. (Bak- Resim 1 ), Hastaya C1-C2 arasına telle serkilaj ile desteklenmiş Posterior füzyon Minerva alçısı yapıldı. 4 ay alçıda tutuldu, 4 ay süre ile de çenelikli boyunluk kullanıldı.

Diğer tüm hastalarımızda, öncelikle lokal anestezi ile Halo takıldı, 2 vakamızda Halo alçıya bağlandı. 4 vakamızda ise Halo gövdeye takılan plastik korseye bağlandı. (Bak- Resim 2 ) Halo kullanılan hastalardan sadece 1 inde pansumanla düzeltilebilen cilt enfeksiyonu oluştu.

TARTIÅžMA :

Odontoit kırıkları düşme, çarpma gibi çeşitli kazalarda boyna gelen aşırı fleksion, ekstansion ve lateral zorlanmalar sonucu oluşabilir 2,3,4,6. Bizim vakalarımızda da çoğunluğu trafik kazası olmak üzere çeşitli kazalar sonucu oluşan zorlanmalardı.

Odontoid kırıklarında C1 in öne doğru yer değiştirmesi nörolojik bulgular ortaya çıkarabilir. Bunlar hafif hipoesteziden quadriplejiye kadar değişebilir 2, 3, 6. Bizim vakalarımızdan geç gelen iki vakada kollarda kuvvet azlığı ve baş dönmesi şikayeti vardı. Bu nedenle öncelikle Halo ve buna bağlanan gövde alçısı ile tespit yapıldı, daha sonra pesterior füzyon yapıldı.

Odontoid kırıklarında A. P. ve Lateral pozisyonda çekilen grafiler çoğunluğunda yeterli değildir. Bu nedenle Ağız açıkken atlanto-axial A. P. grafi mutlaka çekilmelidir. Bunun yanında computer axial tomografi ile lezyonun yeri ve şekli hakkındaki kesin bilgi elde edilebilir (Bak- Resim 3 ). Halo ve buna bağlı alçı veya cihazla yapılan external immobilizasyon hastaya çok kolaylıkla yapılmakta, anestezi esnasında olabilecek nörolojik komplikasyonları minimalize etmektedir (Resim 4 ).

SONUÇLAR :

Odontoid process kırıklarında Halo ile yapılan tespit ve posterior füzyon uygulanması kolay ve nörolojik komplikasyonları minimal olan bir yöntemdir.

Referanslar

1. Altoff. B; and Goldie, I. F.: The arterial supply of the odontoid process of axis. Acta Orthop. Scand., 48: 622-629, 1977.

2. Anderson, L. D., and D'Alonz O, R. T. : Fractures of the odontoid process of the axis, J. Bone Joint Surg., 56 A : 1163-1674, 1974.

3. Ayral F., Seyhan. F.: Odonotoid kırıklarında cerrahi tedavi. Acta Orthop et Trauma. Turcıca. Vol. x, Sayı: 3: 153 - 163, 1976.

4. Griffiths, S. C.: Fracture of odontoid process in children. J. Pediatr. Surg, 7: 680-683, 1972.

5. Osggood, R. B., and Lund, C. C.: Fractures of the odontoid process. New Eng. J. Med., 198: 61-72, 1928.

6. Sherk, H. H.: Fractures of the Atlas and Odontoid Process: Orth. Clin. North Am. Vol. 9. No. 4, October, 1978.