X. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRESÄ°

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 1:

<< | Ýçindekiler | >>

Devamlı El Bileği Ağrısında Kontras Artrografinin Tanısal Değeri

ÖZET :

Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Ana bilim Dalında, 1985-87 yılları arasında 35 hasta ve 36 el bileğine kontras artrografi yapılmıştır. işlem fluroskopik gözlem altında, lokal anestezi ve aseptik teknikle yapılmıştır. Bir olguda (% 2.8) tenosinovit gelişmiştir. Direkt radyogramların normal olduğu, devamlı el bileği ağrısı bulunan 23 olguda en sık patoloji olarak tiriangüler kıkırdak (TAK) yırtığı (7 olgu, % 29.1), radyografik olarak bir patoloji bulunan 12 olguda da interkarpal kaçış (5 olgu, % 41.6) saptanmıştır.

El bileği ekleminin kontras artrografisi Radius distal ucu, Triangüler kıkırdak ve birinci karpal dizi arasında ki radyokarpal eklemin artrografisidir. Direkt radyogramla gösterilemeyen eklem kıkırdağı, triangüler kıkırdak, interkarpal ligamentler. Kapsül ve snovyum gibi yapılar hakkında kesin bilgi vermektedir. Direkt radyogramların negatif olduğu devamlı el bileği ağrıları en belirgin endikasyonudur. Tablo 1 'de endikasyonlar toplu olarak görülmektedir.

Çalışmada direkt radyogramla bir patoloji saptanamıyan, devamlı el bileği ağrısı yakınması olan hastalarda, triangüler kıkırdak ve interkarpal ligament yırtıklarının belirlenmesi açısından kontras artrografinin tanıcal değerini ortaya koymak, bilinen patolojilerde de artrografik değişmeleri saptamak amaçlanmıştır.

MATERYEL ve METOD:

1985 - 1987 yılları arasında, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji, Radyoloji Ana bilim Dalında, devamlı el bileği ağrısı yakınması olan, yaşları 17 ile 53 arasında (ort. 31 yaş) değişen, 17'si kadın, 18'i erkek toplam 35 hasta ve 36 el bileğin: kontras e1 bileği artrografisi yapıldı.

Artrografik işlem aseptik teknik ve lokal anesteziyle fluoroskopik gözlem altında eklemin dorsoradialinden girilerek yapılmıştır. 1. 5-3 cc arasında değişen kontras madde (Ürografin) verilmiş ve kısa süreli manipülasyondan sonra dört yönlü direkt radyogramlar alınmıştır.

SONUÇ :

İşlem nedeniyle sadece bir olguda (% 2.8) uygulama sonrası birinci günde tenosinovit gelişmiş, alçılı immobilizasyon ve medikal tedavi ile bir hafta içinde iyilik sağlanmıştır. Sonuçlar direkt radyogramların negatif olduğu olgularla, bilinen patolojilerde gözlenen artrografik değişiklikler açısından değerlendirilmiştir. Tablo 2 'de sonuçlar toplu olarak görülmekte.

Direkt radydogramların negatif olduğu, devamlı el bileği ağrısı bulunan 23 hastada 24 artrografik işlem yapılmış, 10 (% 41.6) normal ve 14 (% 58.3) patolojik artrogram elde edilmiştir. En sık görülen patoloji triangüler kıkırdak yırtığı olup (7 artrogram % 29.1) 5 artrogramda ekstensor tendonlara kaçış (% 8.3) saptandı.

Direkt radyogramda patoloji saptanan Os Lunatum aseptik nekroz (6 olgu), Radius ta fissür tarzında kırık (2. olgu), eski Radius kırığı (1 olgu), Ulna stiloidi kırığı-psödoartrozu (1.olgu), Naviküler psödoartrozu (1 olgu), Romatoid artrit (1 olgu) olgularında normal artrogram elde edilmemiş, en sık patoloji olarak interkarpal kaçış (5 olgu, % 41.6), triangüler kıkırdak yırtığı (4 olgu % 33,3), snovit, kapsüler düzensizlik (2 olgu % 16.6) ve lenfatik kaçış (1 olgu % 8.3) saptandı.

Devamlı el bileği ağrısından yakınan ve triangüler kıkırdak yırtığı saptanan 3 olguda Darrahoperasyonu yapılmış ve erken takipte iyi sonuç elde edilmiştir. Bu konudaki çalışma sürdürülmektedir.

TARTIÅžMA :

Klinik ve kadavra çalışmalarıyla desteklenen ve bir çok yazarında işaret ettiği gibi el bileğinin kontras artrografisi direkt radyogramla gösterilemeyen el bileğinin eklem kıkırdağı triangüler kıkırdak, interkarpal ligamentler, kapsül ve sinovya gibi yapıların patolojilerinin saptanmasında kesin sonuç vermektedir.

Triangüler kıkırdak yırtığı sonucu distal radyoulnar eklemin dolması el bileği artrografisinin halen tartışmalı noktalarından biridir. Kessler ve ark. (2) Ranawat ve ark. (4), bu kaçışı patolojik olarak değerlendirmektedirler. Ancak Mikiv 180 olguya (yaşları 0 ile 94 yaş arasında değişen) dayanan geniş çalışmasında dejeneratif değişikler ve yaşla artan şekilde triangüler kıkırdak yırtığı saptamıştır (3). Yazar yırtığın 30 yaşından önce patolojik, 30 yaşından sonra ise dejeneratif, yaşla bağıntılı olduğunu savunmaktadır. 30 yaşından sonra patolojik olduğunu kabul etmek için travma anamnezi ve klinik destek gerekmektedir. El bileği torsiyonlarında sıklıkla triangüler kıkırdağın yırtıldığı bilinmektedir. Kesin bir oran verilmemesine rağmen Ganel ve ark. (1), 30 olguluk serilerinde oran % 26.6 olarak verilmiştir. Çalışmamızda ise bu oran % 29.1 olarak bulunmuştur. El bileği torsiyonlarında triangüler kıkırdağın sık yırtılması ve CAT kullanılmadığı sürece tanının ancak artrografik olarak konabilmesi dikkate değer bir noktadır.

Diğer artrografik patoloji olan interkarpal kaçışta, Mikic'in gösterdiği gibi dejeneratif değişiklikler ve yaşla bağıtılıdır (3). Görülme yüzdesi 3. dekattan sonra normal bireylerde de artmaktadır. Direkt radyogramların normal bulunduğu 2 olguda interkarpal stabiliteyi etkileyen Os Lunatum aseptik nekrozu ve scaphoid kırığı gibi patolojilerde temel artrografik değişikliğin interkarapal kaçış olduğu gözlenmiştir. Seriogram elde etme olanağı olmadığı için ilk kaçışın hangi aralıktan olduğu saptanamamış, kaçış global olarak gösterilmiştir.

Sonuç olarak literüt bilgisi ve çalışmamız ışığında şu saptamaları yapabiliriz:

1. El bileğinin kontras artrografisinin el bileği patolojilerinin tanısı ve tedavi endikasyonlarının belirlenmesinde önemli katkıları olmuştur.

2. CAT kullanılmadığı sürece triangüler kıkırdak yırtığı ancak artrografiyle konabilir.

3. Carpal anstabiliteninde belirlenmesiyle tedavi yönlendirilebilir.

4. Basit bir yöntem olup seçilmiş olgularda klinisyene el bileği patolojilerinin anlaşılmasında ve tedavi endikasyonlarının belirlenmesinde önemli oranda yardımcı olur.

Referanslar

1. Ganel, A., Engel, J., Ditzian, R., Farin. L., Militeanu, J. : Arthrography as a method of diagnosing soft-tissue injuries of the wrist. J. Trauma., 19: 376 - 380, 1979.

2. Kessler, I., Silberman, Z. : An experimental study of the radiocarpal joint by arthroÄŸraphy. Surg. Gynecol Obstet., 112: 33-40. 1961,

3. Mikic, Z. D. : Age changes in the triangular fibrocartilage of the wrist Joint. J. Anat., 126 : 367-383, 1978.

4. Ranawat, C. S., Harrinson, M. O., Jordan, L. R. : Arthrography of the wrist joirt. Clin. Orthop., 83 : 6-12, 1972.