XV. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRE KÄ°TABI

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 8: VERTEBRA SORUNLARI

<< | Ýçindekiler | >>

Ä°DÄ°OPATÄ°K SKOLYOZDA TRANSVERS PLAN DEFORMÄ°TESÄ°NÄ°N DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ°

İdiopatik skolyoz her üç planda deformiteyle karakterize kompleks bir yapıya sahiptir(3,5). İdiopatik skolyozun radyolojik değerlendirilmesinde transvers plan deformetisinin ölçümü günümüzde büyük zorluklar içermektedir(4,11). Uzun zamandan beri çalışmacılar bu konuda çeşitli çalışmalar yapmışlar ve değişik teknikier tanımlamışlardır.

konvansiyonel grafiler üzerindeki ölçümler ilk defa 1949 yılında Cobb tarafından yapılmıştır(13,14). Cobb, spinöz çıkıntının korpustaki durumuna göre bir metot tanımlamıştır. 1969 yılında Nash ve Moe konveks tarafındaki pedikül gölgesinin durumuna göre, 1973 yılında Mehta, pedikül transvers çıkıntı ve intervertebral foramenin anatomik pozisyonuna gre teknikler tanımlamışlardır(9,10). 1985 yılında Perdriolle ve Vidal, rotasyon ölçümlerinde torsiyonmetre adını verdikleri cetveli kullanmışlardır(11 ). Bu metotlara genel olarak deneysel metotlar adı verilmiştir.

Ayrıca analitik metotlar adı verilen ve grafiler üzerinde trigonometrik ve geometrik ölçüm hesabına dayanan metotlar da tanımlanmıştır. (Fait ve Jovanec, Drerup, Bunnel, Monji ve Koreska, Stokes...) (5,13,15).

Ancak, bu metotların hata paylarının yüksek oluşu, uygulama zorlukları ve okuyucuya göre farklılıklar göstermesi çalışmacıları daha hassas ölçümlere yöneltmiştir. BT'nin popülarize olmasından sonra 1981 yılında Aaro ve Dahlborn kendi adlarıyla anılan metodu tanımlamışlardır (1,2). Bu metot uzun yıllar altın standart olarak kullanılmıştır. 1990 yılında Ho ve ark. ve 1996 yılında Krismer yeni metotlar tanımlamışlardır(6,7,8). Ancak bu metotların klinik kullanımı ve birbirlerine üstünlüğü üzerine yapılmış bir çalışma hala yoktur. Biz bu çalışmamızda, bu üç BT metodunu birbiriyle karşılaştırarak bir klinik sonuç elde etmeye çalıştık.

Materyal ve Metot

Ocak-Aralık 1996 tarihleri arasında kliniğimize başvuran 25 idiopatik skolyozlu hasta çalışmaya alındı. Hastaların ortalama yaşı 14.4 idi (11-18 yaş arası). 16 tanesi kız, 9 tanesi ise erkek hastaydı. Hastalara BT çekiminden önce ayakta P-A ve lateral grafiler çekildi. Hastaların ortalama P-A Cobb açısı 32.3 idi (6 -62 arası).

Hastaların transvers plan deformitelerinin ölçümü için daha önce tanımlanan üç ayrı BT ölçüm metodu kullanılması planlandı. Bunlardan birincisi Aoro ve dahlborn tarafından tanımlanan metottur. Otörlre, BT kesitleride vertebral kanalın posterior orta noktası ile korpus orta noktasını birleştiren doğru ie sagital plan arasındaki açıyı sagital rotasyon açısı (RAsa9) olarak tanımlamışlardır(1,2).

Kullanılan ikinci ölçüm metodu, Ho ve arkadaşları tarafından tanımlanan metotdur. Bu metotta alınan BT kesitlerinde, her iki laminanın iç birleşme noktası ile her iki tarafta lamina ile ediküllerin iç birleşme noktaları temel alınmıştır. Bu üç noktayı birleştiren doğruların yaptığı açının açı ortayının sagital düzlemle yaptığı açı vertebral rotasyon açısı olarak belirtilmiştir (6,7).

Üçüncü BT ölçüm metodu ise Krismer ve arkadaşları tarafından tanımlanmıştır. Alınan BT kesitlerinde korpus lateral orta notasına A, spinal kanalın en öndeki noktasına B, laminaları birleştiren çizginin orta notasına C, spinal kanalın en arka noktasına D ve spinöz çıkıntının ucuna E noktası adı verilmiştir. Bu metoda göre vertebral rotasyon açısı AB doğrusu ile BC doğrusu arasındaki açıdır(8) (Şekil 1 ).

Ölçüm için hastalar, BT masası üzerinde yaptırılan düz bir aparat üzerine supine pozisyonda yatırıldı. MEvcut kostal gibbosite kontrolateral yükseklikle dengelendi. Servikal bölge ve pelvis aparat üzerine sabitlendi. Sconogramda, daha önce belirlenmiş olan apikal vertebradan ve muhtemel bir hasta önlemek için nötral vertebradan kesitler alındı. Kesitler üzerinde, tanımlanan üç metotla apikal ve nötral vertebra rotasyonu ayrı ayrı ölçüldü (Şekil 2-3 ). Salt vertebral rotasyonu bulmak için apikal vertebradaki değer nötral vertebra değerinden çıkarıldı. Bulunan değerler bir tablo halinde kaydedildi.

Sonuçlar

Hastaların ölçülen değerleri, AaroDahlborn metoduyla ortalama 12.56 (2 -23 arası), Ho ve arkadaşlarının metoduyla ortalama 13.20 (3 -26 arası) ve Krismer ve arkadaşlarının metoduyla 8.73 (1.5·-19 ) olarak bulundu.

Her üç metot arasında Scatter korelasyon testi ile istatistiksel bağlantı araştırıldı. Buna göre Aaro-Dahlborn metoduyla Ho ve arkadaşlarının arasında kuvvetli derecede istatistiksel ilişki bulundu (p < 0.02). Krismer ve arkadaşlarının metodu ile Aaro-Dahbron metodu ve Ho ve arkadaşlarının metodu arasında istatistiksel bir bağlantı bulunamadı (p >0.05).

Bu üç metot arasında okuyucular arasında farklılık güvencesi olarak Ho ve arkadaşlarının metodunun en güvenli metot olduğu gözlendi. Buna karşılık Krismer ve arkadaşlarının metodunun en az güvenlikli metot olduğu gözlendi.

Tartışma

İdiopatik skolyozda transvers plan deformitesinin değerlendirilmesinde konvansiyonel grafiler üzerinden yapılan ölçümler, gerek grafilerin çekilişindeki pozisyonel hataların yüksekliği, gerek hassasiyetlerinin düşük olması ve gerek ise okuyucular arası farklılık güvencesinin az olması nedeniyle bugün birçok otör tarafından eleştirilmektedir(1,6,8,12,13). BT ölçüm metotları bu konuda popülerliğini ve güvenilirliğini korumaktadır(3,6,7,8).

BT ölçüm metotları da muhtemel pozisyonel hatalar için potansiyonel bir riske sahiptir. Bunun için mevcut kostal gibbositenin iyi dengelenmesi ve nötral vertebradan alınan kesitlerin de göz önünde bulundurulması önemlidir(1,2,6).

Bugün tanımlanan değişik BT ölçüm metotlarının güvenilirliği ve klinik kullanımdaki geçerlilikleri hala açık değildir (3,6,8). 1981 yılında tanımlanan AaroDahlborn metodu günümüzdeki önemini hala korumaktadır. Bunun nedeni ise tanımlanan yeni metotlar üzerinde yeterli klinik çalışmaların yapılmış olmamasıdır. Ancak bu metotta kullanılan anatomik kılavuz noktalarının çok net olmayışı okuyucular arası farklılık güvenilirliğini düşürmektedir. Ho ve arkadaşları tanımladıkları metotta %95'lik bir klinik başarı oranı ve 1.2 'lik hata payı bildirmişlerdir(7).

Bizim bu çalışmamızda da ortaya koyduğumuz gibi bu metot Aaro-Dahlborn metodu kadar klinik bir güvenilirliğe sahiptir ve anatomik kılavuz noktalarının daha belirgin olması nedeniyle okuyucular arası farklılık güvencesi daha yüksektir. Krismer: ve arkadaşlarının tarif ettiği metot yüksek hata payı dolayısıyla kullanılışlı değildir. Bu metodun ancak vretabranın internal rotasyonunun teyininde faydalı olacağı kanısındayız.

Özet olarak, idiopatik skolyozda transvers plan deformitesinin ölçümünde BT ölçüm metotları güvenilir ölçüm metotlarıdır. Tanımlanan bu metotlar içinde Ho ve arkadaşlarının tanımladığı metot klinik olarak en kullanışlı ve güvenilir metottur.

Referanslar

1. Aaro S., Dahlbom M.: Estimation of vertebral rotation and the spinal and rib cage defomcity in scoliosis by computer tomography. Spine: 6: 460-467, 1981 .

2. Aaro S., Dahlborn M.: The longitudinal axis rotation of the apical vertebra, the vertebral spinal and rib cape deformity in idiopathic scoliosis studied by computer tomography. Spine. 6: 567-572, 1981.

3. Alıcı E., Kovanlıkaya İ.: CT evalution of vertebral rotation in scoliosis. Journal of Turkish Spinal Surgery. Vol. 1 No:2, 15-17, 1990.

4. Asher M.A., Cook L.T.: The transverse plane evolution of the most common adolescent idiopathic scoliosis deformities. Spine. 20: 1386-1391, 1995.

5. Bunnel W.P.: The natural history of idiopathic scoliosis before skeletal maturity. Spine. 11:773-776, 1986.

6. Ho E.K.W., Upadhyay S.S., Ferris L.: A comparative study of computed tomographic and plain radiographic methods to measure vertebral rotation in adolescent idiopathic scoliosis. Spine. 17: 771-774, 1992.

7. Ho E.K.W., Upadhyay S.S. Chan F.L.: New methods of measuring vertebral rotation from computed tomographic scans. Spine 18: 1173-1177, 1993.

8. Krismer M., Sterzinger W., Haid C.: Axial rotation measurement of scoliotic vertebrae by means of Ct scans. Spine. 21: 576-581, 1996.

9. Metha M.H.: Radiographic estimation of vertebral rotation in scoliois. J.B.J.S. 558: 513520, 1973.

10. Nash C.L., Moe J.H: A study of vertebral rotation. J.B.J.S.. 52A: 223-230, 1969.

11. Perdriolle R., Vidal J.: Morphology of scoliosis: Three dimensional evaluation. Orthopaedics 10: 909-915, 1987.

12. richard B.S.: Measurement error in assesment of vertebral rotation using by Perdriolle torsionmeter. Spine. 17: 513-517, 1992.

13. Russel G.G., Raso V.J.: a comparison of four computarized methods for measuring vertebral rotation. Spine. 15: 24-27, 1990.

14. Skalli W., Lavaste F., Descrimes J.L.: Ouantification of the three dimensional vertebral rotations in scoliosis: What are the true values. Spine. 20: 546-553, 1995.

15. Stokes I.A.F., Bigalow L.G" Moreland M.S.: Measurement of axial rotation of vertebra in scoliosis. Spine. 11: 213-218, 1986.