XV. MÄ°LLÄ° TÃœRK ORTOPEDÄ° VE TRAVMATOLOJÄ° KONGRE KÄ°TABI

ABSTRAKTLAR, BÖLÜM 8: VERTEBRA SORUNLARI

<< | Ýçindekiler | >>

İDİOPTİK SKOLYOZDA ÜÇ PLANDAKİ DEFORMİTENİN İNCELENMESİ VE GELİŞİMİNDEKİ TETİK MEKANİZMANIN SAPTANMASI

İdiopatik skolyoz, her üç planda daformiteyle karakteriza olması nedeniyle kompleks bir yapıya sahiptir(3,6,8,11,18). İdiopatik skolyozun etyolojisini aydınlatmak için yaklaşık 130 yıldır çalışmalar yapılmaktadır(7,9,13,19,20). Bu çalışmalar son zamanlarda S.S.S., postural denge, genetik ve mekanik faktörler üzerine yoğunlaşmıştır(9,15).

Mekanik faktörler içinde torakal lordozun etkili rol oynadığı bir çok otör tarafından belirtilmiştir (Adams, . Roaf, Perdriolle, Vidal, Dickson...) (6,8,12,13, 14,15). Ancak bu görüşleri destekleyen klinik çalışmalar çok kısıtlıdır.

İdiopatik skolyozda her üç plandaki (koronal, sagital ve transvers plan) deformitenin birbiriyle olan ilişkisini ortaya koyabilmek ve bu deformitenin gelişiminde etkili rol oynayan tetikleyici mekanizmayı bulabilmek amacıyla klinik ve radyolojik bir çalışma yaptık.

Materya ve Metot

Ocak-Aralık 1996 tarihleri arasında kliniğimize başvuran 25 idiopatik skolyozlu hasta çalışmaya alındı. Hastaların ortalama yaşı 14.2 idi. (11-18 yaş arası). Hastaların 16 tanesi kız, 9 tanesi erkek hasta idi.

Hastalara ilk önce ayakta A-P ve lateral dorsolomber grafiler çekildi. A-P ve lateral grafilerden Cobb yöntemi ile eğrilikler ölçüldü. Daha sonra gerçek koronal ve sagital plan deformitesini değerledirmek için Stagnara tarafnan tanımlanmış Seçilmiş plan A-P ve lateral grafiler çekildi(5,13,15). Lateral seçlmiş plan grafisinde ölçümler T3-T12 arasından yapıldı(10,16).

Transvers plan deformitesinin ölçümü için BT ölçüm yöntemi kullanıldı. Hastalar BT masasına yatırıldıktan sonra kostal gibbosite kontrlateral yükseklik ile dengelendi. Pelvis ve omuzlar simetrik şekilde masaya fise edildi. Scanogramda daha önce belirlenen apikal ve nötral vertebradan kesitler alındı. Alınan kesitler üzerinde Aaro ve Dahlborn metoduyla hem apikal hem de nötral vertebradan rotasyon ölçümleri yapıldı(1,2). Ölçülen değerler bir tablo halinde kaydedildi.

Sonuçlar

Yapılan ölçümler sonucunda ortalama koronal plan deformitesi 34.0 (6 -62 arası), ortalama sagital plan deformitesi 43.3 (21 -68 arası) ve ortalama transvers plan deformitesi 17.8 (2 -28 arası) olarak ölçüldü.

Her plandaki deformite arasında Scatter düzeltme testi ile kuvvetli derecede istatistiksel ilişki bulundu (Koronal plan - Sagital plan p < 0.01, koronal plan - transvers plan p < 0.02, sagital plan - transvers plan p < 0.02).

Multipl regresyon testi ile koronal plan deformitesi ile sagital plan deformitesinin beraber artıp-azaldığı (p < 0.03) ve transvers plan deformitesinin bu iki deformiteden bağımsız hareket ettiği belirlendi (p > 0.05).

Düşük derecedeki koronal plan deformitesinde hakim olan deformitenin torakal lordoz olduğu ve koronal plan deformitesi arttıkça bu hakimiyetin azaldığı ve diğer iki plandaki deformetinen daha hızlı ilerlediği saptandı. (p < 0.05, r = 0.013)

Tartışma

İdiopatik skolyozun etyolojisi günümüzde hala tam olarak aydınlatılmamaştır (7,9,13). Ortaya atılan tüm teoriler bu etyolojiyi açıklamakta tek başına yeteri olamamıştır(3,10,18,20).

İdiopatik skolyozda her üç plandaki eğriliğin birbiriyle ilişkili olması beklenen bir sonuçtur. Literatürde çok az da olsa benzer sonuçlara rastlanmaktadır(4,8,18). Bu sonuç, idiopatik skolyozun kompleks bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.

Koronal plan deformitesi ile sagital plan deformitesinin birlikte artıp-azalması bu iki plandaki deformitenin birbiriyle daha sıkı ilişkide olduğunu göstermektedir.

İdiopatik skolyozun gelişiminde tetikleyici mekanizma gelişan torakal lordozdur. Torakal lordoz deformitenin erken safhalarnıda çok daha belirgin olarak bulunmaktadır. Eğrilikler ilerledikçe diğer iki plandaki deformiteler daha hızlı artmaktadır. Bu sonuç Perdriolle ve Vidal'in görüşleriyle uyumludur. Perdriolle ve Vidal, idiopatik skolyozu üç evrede tanımlamışlardır: 1- Torakal lordoz evresi, 2- Düz sırtlılık, 3- Torakal kifoz evresi (3,7,9).

Lordoz, bulunduğu segmentte instabiliteye neden olmaktadır(13,15). Torakal vertebralar gerek kalp şeklindeki anatomik yapılarıyla, gerek ise posteriorda güçlü bağ ve kasları bulunmaması nedeniyle kendilerini kifoz şeklinde korurlar(13,14,15). Gelişen lordoz, torakal bölgede instabiliteye neden olmakta ve yük altında eğrilikler gelişmektedir(13,15).

Torakal lordoz idiopatik skolyozun etyolojisini tek başına açıklamakta yetersizdir. Multifaktöriyel bir etyolojinin bu deformitenin gelişmesine neden olduğunu düşünmekteyiz. Torakal lordozun ise, lateral eğrilik ve rotasyon gelişmeden ortaya çıkan bir primer eğrilik olduğunu düşünmekteyiz.

Referanslar

1. Aaro S., Dahlborn M.: Estimation of vertebral rotation and he spinal and rib cage deformity in scoliosis by computer tomography. Spine. 6: 460-467, 1981 .

2. Aaro S., Dahlborn M.: The longitudinal axis rotation of the apical vertebra, the vertebral spinal and rib cage deformity in idiopathic scoliosis studided by computer tomography. Spine, 6: 567-572, 1981.

3. Alıcı E., Berk R. H., Özkan M.: Natural history and pathogenesis of idiopathic scoliosis. The Journal of Turkish Spinal Surgery. 3: 15, 1992.

4. Asher M.A., Cook L.T.: The transverse plane evolution of the most common adolescent idiopathic scoliosis deformities. Spine. 20: 1386-1391, 1995.

5. Bridwell K.H., Betz R., Capelli A.M.: Sagittal plane analysis in idiopathic scoliosis patients treated with Cotrel-Dubousset instrumentation. Spine. 15: 644-649, 1990.

6. Bunnel W.P.: Adolescent idiopathic scoliosis. Seminars in Spine Surgery. 3: 202211, 1991.

7. Bunnel W.P.: The natural history of idiopathic scoliosis before skeletal maturity. Spine. 11: 773-776, 1986.

8. Burwell W.P., Cole A.A., Cook T.A., Grivas T.B.: Pathogenesis idiopathic scoliosis. The Notthingam Concept. Acta Orthoph. Belg. 58 suppl. 1: 33-58, 1992.

9. Byrd J.A.: Curent theories on etiology of idiopathic scoliosis. Clinical Orthopaedics. 229: 114-119, 1988.

10. Cruickshank J.L., Koike M., Dickson R.a.: Curce pattens in idiopathic scoliosis. J.B.J.S. 71 B: 259-263, 1989.

11. Drauwalla J.S., Balasubramaniam P.: Idiopathic scoliosis. J.B.J.S. 678: 182-184, 1985.

12. Deacon P., Flood B.M., Dickson R.A.: Idiopathic scoliosis in three dimensions. J.B.J.S. 668: 509-512, 1984.

13. Dickson R.A., Lawton J.O. Archer I.A.: The pathogenesis of idiopathic scoliosis: Biplanar spinal asymmetry. J.B.J.S. 668: 8-15, 1984.

14. Dickson R.A.: Spinal Growth. J.B.J.S. 698: 690-692,1987.

15. Dickson R.a.: The aetiology of spinal deformities. Lancet. 21: 1151-1154, 1988.

16. Gelb D.E., Lenke L.G., Bridwell K.H.: An analysis of sagittal spinal aligment in 100 middle and older aged volunteers. Spine. 20: 1351-1358,1995.

17. Hsu L.C.S., Upadhway S.S.: Effect of spinal fusions on growth of the spine and lower limbs with adolescent idiopathic scoliosis. Joum. Pediatric Orthop. 14: 564-568, 1994.

18. Lonstein J.E.: Adolescent idiopathic scoliosis. Lancet. 344: 1407-1412, 1994.

19. Wynne-Davies R.: Familial idiopathic scoliosis. J.B.J.S. 508: 24-29, 1968.

20. Yamada K., Yamamoto H.: Etiology of idiopathic scoliosis. Clinical Orthopaedics. 184: 50-57, 1984.